Die digitale Landesbibliothek Oberösterreich

3 
Non minus multa singularia nostra aetas in Caesare 
Mathia vidit et experta est. Cum ingenti quondam exercitu 
in regnum Boemiae ingressus est coronamque regni Hun- 
gariae spe melioris boni consequendi a fratre Rudolpho 
Hungaris restitui institit, quam mitissimus imperator maioris 
mali et incommodi gratia eidem cum magna pompa remisit; 
insuper Moravia utraque Austria pariter illi cessit. At 
clementissimus Archidux vix in Austriam reversus est, 
eosdem illos, quibus auxiliatoribus coronam Hungaricam a 
Caesare quasi extorsit, rebelles et resistentes cum magno 
suo fastidio sensit, quibus tandem volens nolens contra 
maiorum suorum exemplum libertatem religionis uti vocant 
evangelicae concessit sive potius permisit. Imo superiores 
Austrii non expectata hac in re ulla resolutione in omnibus 
septem urbibus provinciae uno eodemque die simul praedi¬ 
cantes per vim introduxerunt. Quae res quanta post se mala 
attraxerit, non est huius loci pluribus explicare. Ipso mi¬ 
tissime regnante furiosi et male consulti Boemi Pragae ipso 
absente aliquos praecipuos consiliarios pro suo libitu sine 
omni aliquo praevio iudicio per fenestras in altissimam 
fossam praecipitarunt. Ex quo temerario casu et facto non 
solum in regno Boemiae sed ubique locorum in circumia- 
centibus provinciis atque adeo tota Germania tanta seditio 
tantumque malum consecutum est, ut haud dubium fuerit, 
quin haec omnia ipsius temporalis mortis non minima causa 
extiterint. Omitto multa alia, quae in hoc clementissimo 
mitissimoque imperatore plane rara et quasi nova visa sunt. 
Quis porro Imperatorum a tempori Caroli Magni una et 
simul tot tantosque adversantes habuit quam modernus 
infractus et animosissimus Imperator Ferdinandus II, 
praesertim antequam suum regnum confirmavit? Ab effoe- 
minato suo capitaneo Paradeisero statim in principio sui 
regiminis munitissima illa munitio arx et civitas Canischa 
contra Tuream hosti turpiter dedita seu tradita est, ad 
quam deinde, dum eam recuperare conatus est, satis in¬ 
feliciter aliquamdiu cum maximo tamen exercitu consedit. 
Omnes eius provinciae haereditariae ab hoste immanissimo 
Turea graviter misereque afflictae, infestatae et devastatae 
sunt. Omnes insuper easdem illas provincias pernitiosissima 
labe haereseos infectas aliquando repugnantes et contrarias 
habuit, quas tamen tandem deo adiuvante non absque 
miraculo sine caede et sanguine, quod multis impossibile 
videbatur, intra brevissimum tempus repurgavit, catholicam 
religionem de integro ubique restituit, quo facto multos 
externos in iram contra se commovit. Mox Venetos ad¬ 
versarios et hostes sensit, quos tamen etiam pacifica trans¬ 
actione facile sedavit. Hunc eundem infractum heroa brevi 
1*