Die digitale Landesbibliothek Oberösterreich

re 
Autu/ 
mare 
hanc comoediam integram tranflatam fup.ex integragracca menandri.If am ex menan dro omnes tranfa 
Iit praeter duas fcilicet ecyram di phormione quas ex appollodoro traduxit.Sum ergo aflurus hodie hanc 
comoedia nomine fcilicet Heautonti quae di&io graeca in latino fonat feipm excrucians, q.f.comoedia faftj 
eft duplex jppter fenes Si iuuenes qui in ea introducunt ex argumento fimplici.i.ex materia uniformi.®ft e ' 
di hanc comoediam efle nouam.i.nouo modo traducftam ex graeco 8i oftendi que eflet.i.quo nomine mica 
paretur.Hunc ni.i. nifi exiftimarem maxima parte ueftrum scire qui fcripferit.i.compofuerit.& cuia.i cuius 
audtoris ipfa graeca (indicerem id-nunc dabo.i.dicarn paucis.i.breui sermone qobrem didicerim in has par/ 
tes.i.difcendo eas fufceperim. poeta noluit me esse oratorem.i.oratione aliquid rogare ftudetem.^rare.n. 
eft petere feu rogare.fed exorare eft impetrare.Item orator dicitur qui caulas orat in foro.Itcm dicit lega/ 
tus qui ad peregrinas nationes mittitur ut oratione fua efficiat fi possit ne b ellum exoriatunfed petita repe 
tantur-6i quonia oratori non licet iniuriam facereudeo adfor ne patiatur iniuriam non fe prologuded ora/ 
torem nominat-bfon uoluit inqua me esse proIogu.i.facientem pFationem fiue ploquiu fiue narrante to\ 
tius comoediae materiapi.fecit ipfe poeta indicium esse ueftrum.i.uoIuit ut indicaretis uel fecit id quod ceit 
sebatis esse faciendum & ueftrae morem geflit uoIuntati.dedit.i.deftinauit exhibendo me uobis adorem 
praefentatore feu pnuciatore Sed hic a&or.f.ego que poeta uobis dedit tantu poterit.i.tantu cofeqtur.afa 
cundia.i.ex oruatu loquedi feu fuauitate pnuciandi.qtu ille poeta ualuitcogitare.i. inuenire.comode.i.apte 
q.d.ador facundia tantuualebit feu poterit quantu poeta iuetione comoda.q.f.poeta fcripfit hac oronera 
quamfumditfturus.i.facundepnuuciaturusi 
ru.dif.id.quod mali' 
noliuitiodantfibi laudiafcribit (ecg exe Mac fcripfit.qua di&urus fum na q3 rumores 
pio prxftantiiTimo^ poetare defendit. H)jAuleruc maliurili mulras cotamiafle oraccas.du 
uulgauerunt.cAutumat.opinatur.-dicit Fecit paucas latias^id ee fadtujiic no negar.necjj 
cenfet.frWabet.b.ex.uidelicet plautitne Se id pigere.8d deinde fadturu autumat.habet 
uiitquos audfores Terentius habebat- ut gonoiy exeplum.quo exemplo.fibi licere id facere 
. LSLKLL1L guod/mfecerucpu,,,™quodmaliuoteue» 
^etus res habet.Tum g> maliuolis uetus poeta Poeta dioitat.repete ad ftudm fe applicaiTe hunc 
EE, a natura maIiuolis:a tepore uel inuidia Muficu.amicu ingenio fretum haud natura fua 
uetusia ligno aemulationis poeta.Vetus di.rbitriu ueftru. & ueftra exiftimatio ualebit. qobfC 
pteruqj ad laudem referturunterdu ad , , . /r,,. ~ 
uitaperationem.Vetus.i.cariofus:& qfl ® es uos oratos UoI ° ne P lus lni 9 uu P offlt 5 ^ UU 
rancidus.r^Jaliuolus no criminibus: fed ©ratio.faciteasqui litis.date crefeedi copia notiw 
malediiftis.c Amicum igenio.f. hoc ide © ui fpe&andt faciunt copia fine uitiis ne ille pro fe 
refellit in prologo adelpho^Idqj laude 
maxima ducit:quod illi uehemens niale - 
diflum exiftimant.EfIam quod ifti dicunt maliuoli homines nobiles eum adiutareiaflidueq; unzscnoete:qci 
illi malediftum uehemens efle exiftimant:eam laudem hic dicit maxima Cu illis placeatrquibusuobis anu 
uerfis Si populo placent.frHluc.m.uidelicet poeta elegantem, h&uficus Iatine dicitur elegas. _ V t0 
grsece dicitur inelegans.fr A micumrpro amicorum:uidelicet fcariii 8i $cipiqriis:quorum amicitia Teretius 
Arbif familiarilTime ufus'eft.fF4ribitriu.u.bene arbi trium.nam arbiter dicirur iudex qui totius rei habet arbitria 
8i facultatem, horum enim arbitrio 8i iudicio comoedia comendari poterat.fr Ife plus.i.pjutom re petit: 
quae quidem nxfi ab iniuftis conceditur. 
?TCVIDO 
i.fermonesi 
graecas comaedias.dum.i.quado.fecit paucas latinas comcedias.hic poeta t 
tis graecis paucas efle facftas Iatinas.necg.i.no.i.8C no. negat inqua fe no pigeic.i.nou uuiti u-w- 
tumat.i.opinaf dicit cenfet fe fa£bru.H>einde.i.poftea id inqua.f.fe fadturu paucas latinas ex multis gr 4 
ipfe poeta het exeplu bonoru.f.dofloru erudito^ poetaa» comico^.Cneuii plauti 8i caeteroru-qp 0 e . 
i.qua imitatioe putat licere libi facere id qd illi fecerut.Tu.i.deinde arbitrium ueftrum.i.ueftrum luai • 
Ueftra exiftimatio ideft ueftra fententia:ualebitideft locum ac pondus habebit feu audoritatem m e £ 
quod poeta.f.Iufcius lauinius.maliuolus ideft malignus fuis maledicis Si detradionibus.uetus idetta 
ratus in fua inuidia 8i detrahendi atcx latrandiconfuetudine.didhtat ideft iacfitat.hunc tnulicum 
! )oetam elegantem.nam a mulleis ideft a camoems feu cantibus 8i carminibus amoenis dicitur m 
is rite cenfendus eft poeta qui mufis eft facer.eft enim mu'arum facerdos-Muficus ergo Iatine dic „ ^ 
gans ficut amufos granee dicitur inelegans quod didhtat.lErgo hunc muficu.ie applicafle ^rifap^ per 
reum repente ideft fubito ad ftudium fretum ideft confixum.ingenio.i.induftriaamicum ide it a _ ^ 
fyncope.haud.i.non fretu inq natura fua.i. propria minerua feu pprio 8i fuopte lgenio-LCut u>c> ^. 
prio marte.Quare.i.qpropter uolo uos oes oratos.i.oro uos oes.ne ofo.iifermo.iniquu.iimq ^ 0 w.fa 
boru ac maliuolo^.plus pofllt.i.maiore habeat aufloritate q oro.sequu.i.aequo^ hoc e bonop , 
cite.i.laborate q- fup.fitis.atqui.i.iufti rudices.date copia.i.facu!tate crefcendi. nouarum.i. utere