BRIELIVM
OLLANDIAE oppidum,rebus omnibusad commoditatem , & vfum vitz neceffariis ,
zumulaté abundans,negotiationibusadmodum celebre,ac commeantium vltró citroque
nulitudine frequentatum,vicinorü etiam hominum concurfu,nundinatione, atque mer-
ratufamofum. Infula,quam folum hocoppidum,fitu percommodoj;occupat, Z»oflenrti]
7ulgari Batauorum idiomate;didta, tam pinguibus ac glutinofis glebis, frumenti feracifsi-
mis;foecundifsimisque agris,quàm vberrimis, íaginando pecori paícuis,pratat, in quibus,
maximo oppidanorum emolumento acquzftu, foli, graminumque virentium bencficio,
pecoraincuftodito paftu vagantur. Quibusquidem dotibus;hic ager ita excellit, vt non
modo id oppidum,fed & hifce vicinalimitibus reliqua, ingens ex copiofo frumenti pro-
uentu commodum percipiantquibus annonam,fua copia,faciliorem,K&laxiorem reddit Nam hebdomadatim
Brielium nundinis,frequentatur,ab adiacentium oppidorum incolis,puta Delfiis , Roterodamis, Schiddamis,
Dordracenfibus, Giondanis, ceterisquo rem frumentariam heic fibi, fuisque comparent, Itaque iftius orz
horreum effeBriclium,non fineratione dixeris. Confert ad hoc etiam adiumenti non parum,percommodaloci,
fitusquerario.nam nauibus huc vndequaque commodifsimum in portum deuenitur,quilztam, & fecuram na-
uibus ftationem przbetjn quo pifcatoriz buríz,ad halecum capturam,de quainindicedi&uri fumus, inftrudz ,
in anchorisquiefcentes accedente mariszftu, optatam opperiunturauram;qualiberum nauigationis & pifcatio-
niscurfüm,in Oceano inftituant, Itaque numerofa hic ciuium multitudo,pifcatu fe alit; àtenera fiquidem zta-
te; in pifcario tyrocinio verfantur,& in remoti;altique Oceani recefsibus , qui omncsipfisexploratifsimi funt,
vium quetitant,retibusq;ex mari fubducunt Pafferas,fiuc'plateffasquosalii, ab inftrumentotum fimilitudine,
quibus explicanturcapilli,pedines,nuncupant:planos.latosd; rumbos: Afellos,vulgó Gabéclliae/cute molli;nec
íquafoma,cineritii coloris,inftar afinine pelliseunde & nomenhabent,hos, eiufdemque generis alios recentes,
Briclii,vicinoducintra&u diuenduntac diftrahunt; aliosin Brabantiam pafsim,Dordracum,Ncomagum,Cliuo-
rum etiam ad vrbes/falitos exportant, Naturalis veró duorum oppidorum fitus conditio,Briclii,& ex oppofito,
Graucfandii,ftrn&tura eleganti adiuta,hunc potifsimumlocum,piícariz focietati, & negotiationi,quz nauibus
exercetur,deftinaffe,confecraffeq; videtur. Dinz eteniminipfis turres,altitudine confpicuz,tanquam Phari,falu.
ti nauigantium excitato, videntur, Altera Brielij, precelfa & quadrata, viuoex faxo fine cufpide: altera Graue-
fandij, te&o altitudinisimmenfz, veftita. Easquia remotifsimé ex mariconfpiciantur, viri nautici pifcatores,
atque pilotz, (iue naucleri,confc&antur,ne vadisinhzreant,ac fiti co ntingat,fed lxtiad portü perueniant, Tam
accurataautem,exacteque harum turrium obferuatione,Mofz oftium, ac Briclii portum, pifcatores fubeunt, vt
neintempeíta quidem noQeabcodefledant, aut in diuerfum rapiantur. Cuius quidem obferuationis imperiti,
infigni mercium atque vectorum damno,frequenteraberrant, Huius porro,oppidifouez,aqua marina; & pro-
inde falfa affedioneimbuta,repletz,(tupendum quoddam,& abditum naturz fecretum oftentant. Nam cum ne-
queinoppido ipfo,nequein vniuería hacinfula Ooftvorniana,fons inveniatur,aut puteus,dulcem fubminiftrás
aquam,neque etiam ratio excogitariquzpian pofsit,vllo inloco alium, arte, authumana induflria cx terrz vi-
fceribuseruendi,tamenin folis Brielii foucis,puteus,aqua falfa, omni ex parte circumfufusconfpicitur, adquem
ponticulo aditus patet,ex quo aquam omnem adhuius vitz vfuram neceffariam,incolz hauriunt, Is, vulgariter
Batauis, Diezmanftoclle/dicitur. Ex hisitaqueconftat,& foli bonitate, & fitusocique praftantia,& negotiationis
víü,plurima,naturz auctorem,huic oppido,& fingularia concefsifledona,quz idipfum prz multisaliis,magnitu-
ne magis confpicuis vrbibus.commendabile reddant, Ceterum,quemadmodum Hadrianus Barlandus,in com-
pendiofa Hollandizdefcriptione,vnicédolet,hanc tam nobilem,tamque florentem prouinciam, Lutheranz, fa.
&ioni,nimis fauere,ita nunc,iuftioredecaufa, deplorandum gam ,funeftifsimis Gcufiorum feditionibusdefor-
matam, quibus plurimarum Rerumpub. optiméconftitutarum,;politiaseuertunt, Acciditenim fuperioreanno
M.D.LXXIE. Calendis Aprilis vt Lummeus Comes,gregariis aliquot ftipatus militibus.in oppidum Hollandiz,
Enckhufen,curfum fuum dirigeret,fed ob auram reflatam, ipfiusimpedito conatu,in Mofz oftium reiiceretur,
Itaque fumpto exloco confilio,militemin continentem expofitum, fub oppidi moenia, magna acceleratione
(ubducit,& patefaáis incendio portis,vnius etiam patrie proditoris Robool,Delfo oriundi, opera vfus (de quo
pauló poft VlItraie&i,in arce pacis,fiueFreeburgiana , eftífumptum fupplicium ) Brielium facili negotio 1nuadit,
ac tenet,abfentibus fuperioribus,quos negotiatio , in alto exercebat oceano , incondita multitudinerepugnare
nonaufa,quegraui,obinopinatam & fubitam hoftium irruptionem,confternata maerore, Geufiorum fe potce
(tatitradebat, Hzcprima inteftini Batauicibellifueruntinitia, que,quia nimis funt leuia ab iis iudicata, atque
contempta, quiinitiis & debebant, & facile potuiffent obftare, ideo nunceasvires, &incrementa
fumpfiffe videmus vtamifsis non paucis oppidis , municipiis & pagis, politici fta-
tus pertutbationem,;magnamque caritatem annonz vicinis regio-
nibus, & fuperiori Germaniz intuliffe
"ideamues
