Die digitale Landesbibliothek Oberösterreich

PRAEFA T IO 
Neceffeenimfuitperire omnibus,quod Religionibusnegabatur, Veruntamen, quam ob rem nos ,qui 
verumin vera religione veneramur,ac colimus Deum ;cumijs, qui falforum deorum religionem de. 
fendunt , qui vana fuperftitionc, fimulachra muta, & zreas adorantimagines, difputationum fufcipi. 
mus? Cüm nos eam,quz yera & beata eftjprofiteamur,ciufque finis fit;imitari quem colis, Quis autem 
rurpifsimaeorum fcelera vnquam imitari cupietequos multorum Deorum fertile fzculum, in Diuo. 
rum ordinemrecepit? Quoruai cultisvera Religio cenferinon poteft, eo, quod fummo bono culto. 
rem non reddat beatum. Eaigitur Chriftiana;hoc cít,vera Religio putanda eftquz fola efficinvt homo 
hominem charum habeat,eumq; fibi fraternitatis vinculo fciat cffe conftri&um, fiquidem Pateridem 
omnibus Deus eft, vt Dei,patrifquecommunisbeneficia,cum ijs,qui non habent,partiatur,nulli noce. 
i5 premat,nonforesclaudathofpitij,nonaurem precanti,fed fitlargus, beneficus, liberalis, quas regias 
*flelaudes Tullius exiftimauit. Vnde plan& apparet, przcipuum Religionis munus & inftitutum effe ne 
'niuriaquis alium afficiat,fedid quod ver&;optimorumque hominum fententia, bonum cft ,praftet, 
Quoille refpexiffe videtur, qui mundam & immaculatam Religionem apud Deum & patrem hanc effe 
leicripfitvifitare pupillos,& viduas in tribulationeeorum , &immaculatum fecuftodireab hoc fecu- 
lo.Hzcfuit profecto aurei feculi religiofa iuftitia,vtinquit Lactantius lib,de Iuftitia £. cap.G.quz Ioue 
rimum rcgnante,corruptamox & ipfe,& omni eius progenieconfecrata,dcorumqQue multorum fuf- 
cepto cultu,fuerat omnis fuüblata, Pari quoque ratione, inuictisin Ecclefiam Dei, fuperftitiofis nouo- 
rumdogmatum fententijs priftinz & auite religionis marcefcente vigore,ciuium defidia, & pernicio. 
factiones nafcuntur,quz partium deinde fludiagignunt,quarum quidefenfiones fufcipiant,infinitis 
zalamitatibus politicam Reipub.formam,feditionibusinteftinis, & domefticisbellis euertunt; Magi. 
Iratus reuerentiamciuium animis eximunt; dicacibus famofifquelibellis omnia mifcent; turpifsima 
conuitiorum plauftrajncos,quiin nuperinuentas opinionum fententias non ftatim iurant;nefariéin- 
gerunt,vt maledici potius,& cuntumceliofi filatores, quàm alicuius religionis defenfores effe videan- 
ur. Pexclaré Eufebiushiftoriz Ecclefiafticzlib.go,c.7. Ex pluribusinquit,rebusapparet, R cligionem, 
inqua fumma cuftoditur fanditatis reuerentia,fi extencetur, magna pericula adferre Rebufpub. Ac 
rurfus eandem,filegitimé tra&etur & cuftodiatur,maximam profperitatem Romano Imperio,& cun- 
Zis mortalium rebus przcipuam praftare felicitatem, Equidem,fi remotas ob vetuftatem hiftorias ex 
literarum nonumentis repetere libeat, quamplurimis argumentis Religionis immutionem Rebufp. 
perniciofifsimam fuiffe con(tabit, Quam florensolim nobilifsimum orientisImperium fuerit, nemo 
niftoriarü peritusignorat. Verüm funefta Atrianorum faüio,nonmodo omnia in eo perturbauit,fed 
X ijstandem orientem exagitauitfuroribus, vt impurifsimi Mahumetisfuperftitionem fufciperet: E. 
ius factionis foboles Donatiftarum & Circumcellionum furores,tanta immanitatefacras atqueciuiles 
in Africaleges contaminárunt,vt omnisexeo regnoiuflitia atque Religio exularit. Ita quidem , vt va- 
fliratisatquecommuniscalamitatisetiam illi ipfi. qui Donatiftarum partium erant,pertzfi;nihil aliud, 
quàm legitima aliqua collatione habita, religionis vnitatem optarent: Afferente D, Auguftino libr, 
eoftcollationem cum Donatiftishabita. Quam deploratam politiarum mutationem, feditionem Huf; 
dtarum faQio, Duceloanna Zifcha,in Bohemiam inuexerit, quantis viribusin paterna vifcera arma 
ronuertit, AEncas Syluius Bohemicz hiftoriz fcriptor, Albertus Krantzius pafsim in fua V Vandalia 
ib.10, 11. 72. Nauclerus.Bernardus Lutzemburgus;Seba(tianus, Franc. Alfonfusà Caftro, Gabriel Pra. 
:eolus,& poftremo [oannes Dubrauius.commentarijs admirationedigniscommemorant, Taceo nüc 
le maxima & horrenda calamitatequam ex alterata Religione noftrz Germaniz deinde florentifsimz 
Galliz,ac demum Belgicz politia percepit, Illud coronidis faltemloco,adijciam.Cüm verz Religionis, 
»rofefsio,nonalibiquàm in vera Chrifti inueniatur Ecclefia;?Hzc autem in politica cotineatur Repub. 
Itaque quemadmodum Imperij & Politizamplitudo, plurimum ad Religionis Chriftianz propagatio. 
1em adiumenti confert,ita quaffata & veralabefadtata R eligione;imperij & Politie quoqueftatuscon* 
cutiatur,neceffe eft, [taque Chriftiani vteres; locum Pauli ad Theffalonicenfes de A poftafia, ita inter- 
orctabantur,& de Antichrifto ficloqui folebant,vtexiftimarentimminentem Religioni & Eccle(iz per 
Antichriftum ruinam,non fineextrema R omaniIaperij calamitate & diffolutione inftitui pofle.1taq; 
:um Imperij & Eccle(iz eandem effe falutem, parem quoque perniciem exiftimarent , protranquillo 
Romani Imperij ftatu, Deum precari folebant,in cuiusincolumitateinclufam cffe fciebant,felicitatem 
Ecclefiz, Cuius fimiliter fidem,pietatem,rcligionem;ardentifsimis Deo precibus committebant, vtpue 
ra,cuius falusatque felicitas.Imperij & Politiz quoque incolumitatem defendat, Hinc in Teftamento 
7eteri,cum per Prophetas fuos Deus Ifraelitarum R egi impio Achab,fcelerum fuorum caufa,Regni & 
amiliz vniuerfz exitium prenunciaret;R eligionis,verzqQue pietatis,& optimorum prophetarum conv 
emptum,iuftifsimo fuo iudicio;in eius regni politiam permifitirripere,cüm nimirum,veniam fpiritui 
nequam concederet,vt doctrina fyncerz religionis fuppreffaamendacium pro veritate, omnes cius re» 
;ni Prophetz docerent. Quam quidem dodrinam,fümma R egis atq; Reginzcalamitas,& extremum 
»olitiz exitium eft fubfequutum,Id Achiorcoram Holopherneconfiderans,necontra Iudaicam gen. 
:emquid temeré moliatur, monet, quamdiu veri Dei cultum ,hoc eft, integram apud eos religionem 
vigerecognofceret, neque enim aliquem huic populo vnquamiinfültare potuiffe , nifi, quando fpreta 
religione,à cultu Domini Dei fui recefsiffent,Hac,et(i fortafsé pro ratione huius loci,prolixiora,& to» 
pographicis vrbium oppidorumquedefcriptionibus, remotiora effe videantur, paucistamen pramit. 
tenda effe putauimus quidnam potifsimum vrbes & oppida,quorum hoc operedefcriptiones,& topo» 
Braphicas exhibemus pi&uras,florentiin ftatu conferuate,quid editiones ctiamin jjs plerumque ciere, 
& poli.