Die digitale Landesbibliothek Oberösterreich

SAPIENT! AB AE T E RN AB, 
de myfterijs rnrniefonim fcripto peeuliari agens, defendit. Ves« 
reor,fi qvibufdam Animälibus (nec homines omnes funt aeqva* 
It gradu vel fapientes, vel prudentes ) a Creatore-eilet conceflum 
beneficium lingvae,neillaipfa qvodammodo fatisFacerentrecla* 
inantibos* Loqvelae lingvae defedum refarciet loqvela operum 
atq* fadorum. Iudicium efto penes expertos. Ingemifcentia 
Creature ad Rom. ?. non fibi vult nihth Objicis Pfalmifta: ib 
lud: Qvibusnon eftintelledus. Debile certe. Nonneidemde 
hominibus vehementibus,iracundisatqp ferocibus drei folet, a* 
lias ratione non deftitutis < Mirabilis D E V S in operibus fuis 5 
cujus BonitatejOmnipotcntiam,^: Sapientiam (tarn particular 
riter qvam univerfaliter) loqvitur, fatetur, ac profitetur totum 
Vniverfum. 
ß\ Ducem) Vifibilem aut externum: internum habet, 
Naturam videlicet, praeceptricem ( qvae eamnoninfipienterin* 
ftituitj fidelifsimam ac Sapientem. 
Dt Parat in aeftate,&c*) Laborandum efle, etiam ä 
Formica Sapiencer docemur. Orandum Sc Laborandum cuivis 
noftrum* Ideo Paullus Ephef. 4. 1$. praecipit, ut laboret unuf* 
qvisq? manibus fuis qvod bonum eft, ut habeat unde tribuat ne* 
cefsitatem patienti. Haec D EI, qvi otium execratur , vo* 
luntas: qviaociadant vitia. Otium pulvinarfathanae. Apud 
Ezechtelem inter peccata Sodomae, etiam otium numeratur,ubi 
cap. )<s, 49* ßc legttur; Haec fuitiniqvitas Sodomse, luperbia,fa* 
turitas panis, Sc abundantia, Sc otium ipfius Sc hhorum ejus; Sc 
manumegeno Sc pauperinonporrigebant. Et elevatae funt, 
d£feceruntabominationes: <5£abftulieas,ficutvidifti. Otium 
hoc loco intelligitur inane, ceflatio Sc vacatio turpis 3 qvod ju* 
cundum malumSc vitae caries haedicaq? aegritudo omnium bo£ 
norum : non honeftum illud ac liberale, de qvo fupra verfi^f. 
Cum Minerva manum movendam efle, rede veneranda praeci* 
pit Äntiqvitas; <5£in aeftate, hoc eft, in tempore oportuno* 
Vide verf ig. Studium igitur Sc labores SAPIENTI AE 
verae noli diFFerre in craftinum, feu longum: hodie, hodie Ora, 
difee, obferva, annota, qvicqvid Theofophice fuggerit tibi Spi> 
ritus Veritatis; hodie, hodie Labora, Sc cibum S A PIE Ns* 
TI AE Corpori,Spirituiac Anima? para, tu ChrifttanoCaba^ 
lae, PhyficoMagiae, Sc PhyficoChemiaeftudiofe. Rationis truf 
tina diligenter perpende, ex negotio negptiumferi, doneenafea^ 
turlabyrinthus,exqvo nunqvamextriccfris. Seqvereigitur bene 
monente,bonosq? labores (mentales Sc manualesjde die in diem 
neqvaqvam diFFer. X0a& gutte ttym tfym baloe. 
1*3$ Efomno) Non tantum pigritiae,fed qvo<%malitiae, 
derifionis^incredulitatis,(verf, 2,01.)ignorantiaeac negligentiaej 
tarn Famae,qväm vita?, animae Sc corpori,pernitiofifsimo. 
184 Paullulum dormitabis,8Tc) Illud paullulum folet 
crefcere in immenfum ; juxta illud, Parvus error in initio, ma* 
gnus in fine* Pt'ger morando, fugit feipfum Sc dona DEI* 
185 Egeftas 8c pauperies) Non panis tantüm, verum 
etiam SAPIENTI AE, prudentiae ac Intelligentiae, tarn in 
Naturalibus, Artificialibus , Mechanicis, SCc. qvam in Meta* 
phyficis atq?Divinis. Sil'mpiger,8Cc.) Hincillud: 2foflf* 
tetyt ynp vimtbroffeii/ bat feb* ©fft geitojfetn Primus für* 
get toro PaterFamiliäs, ultimus cubet. 
Egeflatem operata eft,&c.) Hue qvadrat Prover* 
bium : Labores recufans,honores recufat. Honos Sc onus 
concurrunt, Qvi vult fentire commoda,fentiat <55^ onera* 
187 Ubi verba plurima.&fc,) Nullus provenit frudus 
ex fermone vane proJato* Germani inFeriores dicunt: tfl 
mit feggen ttiCfytgetbati. Manus funt in Nomine DOMh 
NI admovendae 3 Sc^ tune feqvitur proFedus aut emolumentum. 
18.8 ln meiTe.) Occaffonis aut temporis opportuni. Nam 
Fronte capillata,qvoe poft occaffo calva* Notetur vox Ferdinant 
dilmperatoris : Saepedat unusdies, qvod alias integer nonde 
dit annus. Tempus igitur, locum,perfonas,6<: occadonem in re^ 
bus gerendis obferva: urgeatq?unufqvisq? oblatam fibi a DEO 
öccalionem bene gerendse rei, Paullus in eandem fententiam 
lubetfervire tempori,Ephef.*.)6. AFftasefl:,non anni tantüm, 
fed juventutis, totius vitae, occadonis, temporis, amicorum, 
prseceptorum, promotionum, bonorum Corporis, Animat atq^ 
Fortuna? didorum : Qvrando Genius aut Spiritus tuus bonus 
potefi: aevult: Poteftautem Sc vult, cum te impellit, qvando 
motum in ce percipis bonum. Motus ille, ilia impulfio intern 
na Sc externa,eftvocatio Divina,in qva, juxta Apoftoli dodriV 
nam,Orando Sc Laborando,fideliter permanendum.).Corinth. 
7* 2.0. Vide v^erilig. Sc 177. 
$89 Cogttare de illa^cO Vide verfT. 7.8c 
?9° Dignos fe,&Tc.) Qvi vere, hoc eft, ex to to corde, 
tota anima,tota mente, totis viribus, Biblice,Ma? 
cro Sc MtcroCofmicc amant,qvaerunt, audiunt, vident, obfer^ 
vanteam; inq?LegeDEI die nodeq^ Theofophice meditan* 
tur: plerunq?etiam(namderideturjuftifimplicitaslob. 12.4O 
n€corain mundo immundo. Vae autem mundo,SA* 
Veram malifiofefpernenti 3 fpernetur vicifsim ab 
ea, öc qvidem cum damno fuo aeterno, verf. 141. Qyi perfevera^ 
c Dsc? äd finem, coronabitur. Afsidua enim meditatione exer^ 
>etl j5 ^abilitur ScFixa redditur Mens noftra in Superis x non ed 
[ crcdc auhijlabor dici unius, A malis ad Bona^ CQfporalibns ad 
181 
1 $1 
18} 
)8+ 
185 
)8^ 
187 
188 
189 
190 
191 
191 
I9J 
194- 
>35 
196 
197 
198 
cum non habeat^ducem, nec^rA- 
ceptorem, nec Principem-*, 
** Parat in afiate c 
gat in mejje, qvod come d 
‘Vjqveqvo, piger, d? qvando con- 
furges& e Jömno tuo? 
Paullulum dormipaullulum-* 
conferes manm , utdormias. 
Stveniet tibi,qvaß 
pauperies qvaft vir arm** 
piger fueris, veniet ut &ege- 
fias longe fugiet dte 
& Egeflatem operataeH manm remijfa; 
manm autem fortium 
In omni oper e erit abun 
te verba fluntplurima, 
Gflvi congregat^ in 
eß: qvi autem flertit aft 
& Cogitare, ergd, 
fenfm eß confummatm:& qvi 
propter ill am, citoflecurm erit. 
Gflvoniam^ dignos ^ 
qvarens,Qf ^ invm 
ter,Qfin omni providentia 
^ Initium enim venßima 
SCIPLINEE eß 
&Cura ergd UISC 
Bio eß:& DtleBio L&GU A4 
illim eß: cuftoditio autem 
jummatio Incorruptionis 
^ Incorruptio aute O 
XIABU AI U SO. 
Concupijcentia ita 
ducit ^ adR2GNU M 
Nac qvo% d SA 
Si deleBamini jedibCf 
ges populi, diligite S 
^ ut in perpetuum regnetü. 
Diligite^ LU M2 
EI AE omnes, qvi praeft 
■ Gjvid eß autem SAP12NEIA, 0s 
qvemadmodum ^faßaßt,referam; Gf 
abjcondam d vobis S 
^ ab initionavitatk invefiigabo, Clponam 
inlucem SCI2NEIAM Cf 
prateribo Ueritatem-j: 
^ Nec cum invidia 
qvoniam talis homo n 
S AP 12 NE IXE. 
' 7 
S 
9 
IO 
11 
IO, 4 
H» 2? 
IO, 5 
Sap.tf, i«. 
18 
19 
20 
22 
2? 
24 
25 
$ O E I VS VE 
Cui qvumnon fit Dux , nec Prasfe- 
£his,nec Dominus, 
Tarnen parat in $ftate cibum fuum,con¬ 
gregat in mefle eicam fuam. 
Vfqveqvo piger dormies qvando fur- 
ges a fomno tuo$ 
Parum fomnorum,parum dormitatio- 
num capiendo,parum complicationsma 
nuum ad dormiendum: 
Et veniet tanqvam viator egeftas tua,& 
paupertas tua tanqvam vir elypeo armatus, 
Pauperem facit manus fraudulenta: 
manus fedulorumditateos. 
In omnilaboreeftabundantia,fed ver- 
bum labiorumeft tantüm ad inopiam. 
Qvi congregat in aeftate, filius intelli- 
gens eft j qviwrddormitin mefle, filiuseft 
confundens. 
De SAP12NEIAfufeepta cogita- 
tio,PRV DENTI/E eftperfe£fio:& qvi pro 
pter eam vigilaverit,continue lecurus erit, 
Qviafe dignos ipfä qvaerit circumeun- 
do, arq^ in viis benevold fe illis oftendit,0, in 
omnic]; cogitatione eis occurrit. 
Initium enim ipfius eft verilsima E R V- 
DITION1S cupiditasjeuravero 2RU- 
D IE 10 NIS,amor, 
Amor autem, obfervatio LEGVM 
ipfius: rurfum LEGVM obfervatio eft 
immortalitatisconfirmatio. 
Porro, Immortalitas facit, utproxime 
ad DEVM accedamus, 
SAP12NEIAEigitur cupiditas ad 
R2GNUMducit. 
Etiam haec ad SAPI2NEpertinent: 
Si itaq; foliis feeptrisq; deledtamini Re¬ 
ges populorum, honorate 
AM,utin perpetuum regnetis, 
( Verfus hicin Grseco textu non legttur.) 
Qvidautem fit S 
qvomodo ortafuerit, referam, neccelabo 
vos myfteria: fed a prima origine inveftiga- 
bo cognitionem ejus, atq,inapertumpro- 
feram, neq; Veritatem praeteribo. 
Neq; vero cum eo, qvi invidia contabe» 
feit, iter habebo: qvoniam hujufmodinon 
erit SAPlENElAE particeps, 
Spiritualia; ä fenfibilibus ad mentalia^ a Terrenis ad Divina 
nos pedcdentimmigrare oportet, fi bonorum, fi Spiritualium, fi 
Divinorum velimus efie capaces. Sunt gradus afcenlTonum. 
Vtde ir 147. Ipfa circuit, Sie.) Hoc eft, Circumqvaqp qvar^ 
rit, ubivis terrarum, omni tempore Sc loco, num reperiatur cui 
vere cordt lit S A PIE N TIA vera, ut fuam fohcitudinem Sc 
bcncvoUntiamJerga ftii amatorc9 fMeks dikdlos reipfa,hoc eft, 
CSP 
communicando ei thefauros fuos infinitos,fignificet atq; declarer. 
Vide ßr 101. 8c 176. Si tuqvatfieris S APIEN TI A M, 
qvsereris Sc magneticc attraheris vicifsim ab ea: tnvenies Sc in^ 
venieris. X0ie mann fxc^ gegen fie meiget vnö vctbeU/ alfo 
fte ßueb W«u?tcDertifttb. In viis) Qyaefuntiftaeviaes' Non 
altae, qvamLibriSSae. Scripturse, Naturae, Sc Mentis noftrae 
paenitentiä Chriftiane purgatse, In hifee, tnqvam, S A^ 
R AE, 8cc. 
PIENTIAE VijsSapienterambulantibusnobig, ftOtamus, 
fi Laboramus, mirabilitermirifice^ oftenditfeSAPIENTIA 
DI VI N A. Vide^jig, In omni cogitatione,&c ) Ipfo? 
rum opinione,fententia acmenteconcepta,comprsehenfaatqun5 
formata benigne. Eft enim C qvse vox hoc lo. 
co legitur )imaginär i, 8ccogitacioneac mente aliqvid informa-. 
re.* . S A PIEN TIA dicit, fe in eorum mentibus ac cor 
gitationibusflcveriari, utfeamiceillisoftendatatq?communi; 
cet. Videt DEVM homo,cui apparetD E VS; cui videndum 
fe exhibet j cui SAPIENTIA JDEI fefe repra:fentat; qvod 
non vulgariter fieri folet in SSa. Scriptura, Natura, mentis 
fpeculo Theofophice lotst atq; mundatte. verf. 55. Ingens eft, 
8c.fatis atftimari ncqv'it Numen, qv'od in Homine viget; qvi ra* 
tione praeftansjita fDEI yoluntateacjufluJdominaturCrea!! 
turis, utnon tantnpraefentibusindigens titatur,fed etiam remo# 
tfora 8Carcana pervagans.Genio &ingenioCDEIdu(ftu; uratur 
atqs fruatur. Et qvidem miratu dignum eft, qvid non experta 
8cerudiens aetas prodat! imo,qvid non ilia Ratio 
in hoc moriali vermiculo condat! cuidedit omnem tetemita^ 
tem totius^ machinae mundanae Iatum, altum &profundum 
cognofcere: ut creatis cognitisCreatoremobfervet, hoc faitiV 
gium methaphyllcum vigens principium rationahs mentis, au# 
diat 8cintelligar. Hoc fui totum ratione capiat; mente co» 
lat; 8Cfenilbili vigore idipfum fpiret: huießt,qvicqvid eft. Et 
demum, fagaci rehcfla humana Philofophia, ftudeatpatnzare 
Cunfta enim qv* fecerat, erant valde bona. Det D E V S dii 
cat omnis S A PIE N TIA M amans, Amen. 
jcji Initiumillius,&c) Vide veril ie. &304. 
191 Cura ergo DIS CI P.) Hinc apparet, qva:, qva* 
les 8cqvantat fint TIMORIS D.OMINI V’tilitatesfru* 
dluofifsima?. 
tg} Incorruptio facit,fre,) DEO, qvi ENS seter.< 
num<& immortalc, Homo rejedione Binarrj (verf. 29.) rege 
neratus,fit proxxmus atq? amicus, (verf. 240.) jungitur atcu umV 
tur$ tarn in vritahac, qvam futura. 
j94 Adregnum perpetuum) Hoc eft,DEI. Qvod 
(cujus initium in vita hac, complementum in futura^ II primum 
qvaefieritis, Sc luftitiam ejus, caetera OMNIA, hoc elt, SA? 
PIE N TI AE thefauritmmenfi Sc Frudus infiniti, adjictentur 
vobts. Regnum hoc Sabbatum eft Sabbathorum, lobel uh 
timus, ( de qvxbus, ex Cabaliftarum dodrina, nos in fecunda 
Amphitheatri hujus Figura ) d: Terra viventium, hoc eft, inv 
mortalitas,qvac vita aeterna 3 ubi dulcifsimis Sc fvavtfsimis per^ 
Fruamur gaudrjs,videndo de Fa eie ad Faciem gloria m DEI,fruen^ 
dove DEO ab aeterno in aeternum. Summa : Catholice 
qvaere primum Catholicon triunum (ut docet Amphitheatrum 
hoc noftrum) hoc eft, Agnofcere DEVM, Cognofcere Temet? 
ipfum, Summumq? in Natura Sc Arte Bonum, hoc eft,Lapiden> 
Philm. 3 aufim affirmare, qvod tune,fi Chriftiane Oraveris, 
Sapienterq? ( pro diverfis'diverfimodc) Laboraveris,fpeciaha 
Sc particularia OMNIA, in feibiliqvovis? (fi DEO placuerit, 
verf* 77.) adjicientur tibi» 
Urin perpetuum regnetis) Vt fitis haeredes SAu 
PIE N TI AE seterna?. Soiius enim pietatis atq? vircutis ßos 
( qvi SA PIE N TI AE ) perpetuus. 
j96 Lumen S A P.) Omnes qvi ( five Politics, Ecclefia? 
fticeaut Scholaftice) prteeftis populis, Lumen SAPIENTI AE 
aeterna? diligite: Lumen, inqvam, Veritatis Divinae Divinum, 
Divinitus ortum Sc lucens in SSa. Scriptura, Libro Natui ae, Sc 
Anima aut Mente, hominis Theofophice purgati, mundata» 
Mundus nodua ad lucem hanc. O Lumen de Lumine a?terno 
aeternum, illumina ( qvsefo) mentem meam radio Lucis tua? Di- 
vina?3 luceas,oro,in Minerva templo MicroCofmico meo,ut co^ 
gnofeam te in me, Sc me in te, in SAPIENTIA a?terna,fo^ 
la vera, Amen. ^18» I» tuo enim Lumine videbo Lumen triu^ 
num, SSa?. Scriptura?,NaturaeMentisq?mea?,ignorantiaeacfu^ 
perfluitatum tenebris ( ah turpiter 1; obfeuratum. Vide y 2to. 
jp7 Fadafit) Hoc eft, extiterit: qvomodo genita fit 
aeternaab aeterno, ex utero CPfeh no.j* ) Divinitatisimperfcru 
tabiliatq? aeterno. Ab initio nativitatis) Puta, Divinae: 
poteft enim äDEO nonniffDivinumnafei. 
jp8 Nec cum invidia tabefcente^c«) Non communi* 
cabo 3 nihil commune habebo 3 non verfabor cum invido. Nam 
mos Philofophorum eft non invidere. Ideo apertas efle debere 
Mufarum januas, voluitpia vetuftas. Non tarnen fine diCcru 
mineommbus: Atqvibusc’ Solis Dodrinae Sc Difciplinaefilijs. 
DEI enim Dona candidcacliberaliter, nonnificandidisac JiV 
beralibus ingenrjsfne margaritae projiciantur porcis diabolo ob^ 
fefsis ß )6o. ) funt communicanda. Rede dodifsimus. 
Zvvingerus in tabulis Hippocraticis, pag,37. Vetus haec ar?r 
tium,inqvit, fuit majeftas, utnonnifi initiatiscommunicaren- 
tur, vel viva voce, qvos tuegoaraf dixere, unde Cabala Hebrae* 
orum nomen habet 3 vel fcripto, fed eo obfeuro, qvo proFanum 
vulgusarceretur, Sc folismtelligentibus arcanum cony 
municaretur. Ipfanimirum proftitutio Arttbus d^audori- 
tatem, Sc propter contemptum eFFicaciam qvoq^ fuffurari vide^ 
tur* Flagris perinde digm funt; qvi artium arcana exteris te^ 
Ora Sc 
Labora, 
DE V S 
dabit fi^ 
ne mora. 
Num. V7I 
M. 
2.Reg. 14. 
11. 
2.Reg. y. 
9* 
Malitiosö, 
in vid us , 
Sophiae 
Divinae 
non par* 
ticeps.