Die digitale Landesbibliothek Oberösterreich

ORBIS TERRAE 
T Y P V S. 
i!b 
'Vtolexnatiff^çççiïxtat^orip fènder rcquîratgèoctàlîa partiäalaribus antepon ere, 
i totunaque partì, ad maiorem oblatae rei intcíligcntia; hac cadcm & ego dcumotis lege 
huic primo noftrx geographic aCfeptentrionaliuna terrarum tomo, vniuerfálemor- 
' bis teirraé typuna, eiufquequatuor partes, Europam, Africam, Afiam.& Americana,quo 
^ fœiicius rem prorequar,prœponerè debui: & llngulis qubq; dciaceps tonais confequen- 
tibus, vt is ctiam perfectum fenaper laabeat opus, ac rotjus vninerii deferìptionem, nec hac vtili fpe- 
culatione priuetur,qui vel fuae tantum patriae delineationena fibi conaparauerit. Iucunda etenim eft 
& maxinaopere neceSaria generalium contemplado, ei qui vel mini mana mundi & naturaliuiaa re¬ 
runa Cognitionen! habere cupi*. Sieninalibeat confideraré, quitolis'ortus vel occafus, quae eaufa 
œilatis vel hyenais, vnde inxqualitas dieruna &iao£tium exiftaia^quid denique & quo in loco natum, 
propagatimi, actum, geftum, mutatum &iconuerfum iana iride à rerum conditaruna primordio fue- 
rit, id orane certe non aliunde melius, quam exharum'quinque tabularum adiunctione fine omni 
perieulo &hon.efta cum animi voluptate didiceris. Etquenaadmodnm nulli, quantumuis arnplam 
habltatiqnem naòìro, fufficit, perfpe&as habere fuaruna aedium partes,vt funt atrium,cella vinaria 
penariá, cuí ina, triclinium,cxnaculuna, cubiçulum,conclone, mufaeum, quo i js cqm mode y ti poflìr, 
ied etiana in qua vrbis parte &plateadomus eins fita fit,c®ap/srtum ipil e|fëiaeceiîàriijfla &commo- 
dum cfÇ urhin'éçbgnofcatftatina, fi in ciuitate tumultits velincendiaoriatur,quam prope velpro- 
cul'à perieulo ablk. Sic non minus iucundum vel neceiTarium nöffe, qua in orbis parte habites, quos 
populos vichaos aiit remotiores habeas, vt grafíantibus belli cal a na i tat i bus, quo metti, quaue animi 
tranquUlitate vti liçeat, feire qucas\Denique cum Gofmographia fit lumen totius ram ecclctïaftide 
quaiaa politicai hiftoriac, & plus ex eadiïeat ociofus fpe&ator, quam ex longo molefto & fumptuöfo 
laboreperegrinatoliqui crebro còelum taíatum, non autori animuna murât: paruna vtil.irati's ex ea- 
capias, fi tabulis particülätibus generales non adiunxeris. Sunt autena h« generales tabules coll 
ex magna orbis terrae defcriptione(tuitxs etiäna initium longitudinis, vel ori mi meridiani pofitione 
in fingulis fequuti fumus)Et ex naagna^uropa mea quasDuyíburgi edidi.Et quanáxis p er otta n ia noa 
/4 «uéfr* * î-ià:«c rvvíc *>1-* ì r*ì c c t-ii-iYi i n errarli Kiifc í o H cri 11} ri i H1 S film inori- 
cerni queat. Einitó ailteha opere(0eo volente dahinaus perfeftiores & cuna totô opere magi s conue- 
îaientes, quas ctiam fëparatim excudemus, vt prauniiTarum loco inferi pofìuat fi opus fit, nec empto¬ 
res fratadentur. Tu interina le&or vale & fruerc, ac huius tuae habitationis ac tibi ad tena pus tantum 
conGeífaegloriamyCüm PoetaBuchananodiligenterconfiderà, qui fic earncœleftibus comparât, vt 
aninaos terreftribus ac rébus hifee cadueis imnaerfos extrahat, ad altiora ac seterna viana oftendat. 
Fercipas rerum'fitquantula verbis 
ct6 
X' 
Partimur ßrro, fñercamnr fangutne fitfò 
Díicimm exigua gleba de -parte triumphos• 
lllaetenim tnolesperfijpeRata feorßm 
Jidagnkcftiidem: Jï cum ftélUti iegmine cœli 
Com ponas, punñi inflar ir it, vel feminity vnde 
ConWÊït iúnúmWorfenior Cjarg&tiHS orbe s. 
ITècilU efthominumfedesi hœc HU fir arum 
Èt volucYum domus: hoc angufto è carcere quantum 
Surripìt Oceani terrjt circumfluus humor 
jQuìife per Hercúlea irrumpens diuortia meta, 
Europam Lybicis late fe iungit ab orisi 
jidde hue claujkra Arabum, c¡ua<fa arftant aquorA ca¬ 
llare anos; hue adde lacas laxas fa palude s, (p os 
JEt qua pracipiìi 
Vertue> velpfgris jlagnant immota ìacunis. 
Dumcfo h&cm rapiunt, hœcwbewgurgite n srgUnt. 
Conàtturexigua fitb acjuis pars maxrma te/rœ. 
Ouodfuperejl, magno velut ínfula pania profondo 
ìnnatat:hac etiam quantum vel fquaiet areni* ì 
Kilt urne t tn vaßosßne fruge> fine arfare montes? 
VelnimvjS ardetflammis? vd f icore torpelì. 
Velia cet humano indo et lis manfkefcere cultu9 
Velfœcundamalis animant um tn fi-mera fuccis? 
O pudor, o floUdi praceps ve fama voti? 
Quant ula par s rerum eft, in quafégloria tolht, 
* Ira frémit, metus examinât, dolor vrit, egeftas 
Cogit opesfirro, ïnfidijS, fiamma atque veneno ì 
Scüuet & trepidofiruent humana tumultu» 
A i