Die digitale Landesbibliothek Oberösterreich

Aurei numeri 
inuentor quis 
fit. 
Operandi mo 
dus* 
Exemplum 
CAROLI* 
Imperatoris* 
Exertiplu Re= 
gis F E R DI 
NANDI* 
Aureus nume 
rus IVLIICg 
faris tempore 
Chriftum ante 
cedentis. 
ASTRONOMICVM 
ENVNCTIATVM TRICESIMVM QVINT. 
Aureum numerum, feftorum mobilium,vt pafchatis, 
Pentecoftes &c, Clauem (vt vocant) fiue mauis radicem, 
pennftrumentnm hoclublequens citra difficultatem vllam 
peripicere* 
VREVS NVMERVS SIVE C7* 
dus Decennalis i Chaldeis primus in* 
uentus eft, Romam deinde ab rjidem 
mifliis,qui Rhomanis vbi cognitus eft 
tantum vtilitatis cum fumma facilita* 
re complecti, eundem in fua Diaria feu 
Calendaria tranftulerunt, aureis literis 
deicribentes, vnde faCtum eft, vt pofte* 
ris ab omnibus aureus appellaretur nu 
merus. Continet autem in fe annos 
j 9 Solares, eo quod poft tot annoru 
ipacium coniunCtiones oppofitionefep 
omnes Luna: Se s olis in idem redire conlueuerint. Quem vero po 
fterioribus aureus ille numerus non illud quod creditur^prcftarepof 
fe animaduerfus fit, non magis hunc aureum quam argenteum aut 
plumbeum dici confuerunt, imo dignum qui plane tolleretur iudica 
runt. Efto autem huic coniunCtionum oppofitionumq? negotio fit 
inhabilior, non tamen iccirco ftatim (nam in aliis vfum nonpoftha 
bendumfuiprebeOabtjciendus erat. Cyclus itidem qui dicitur cla* 
uium totidem annos j 9 complectitur, quorum ordo quottannis 
mutari folet,neqt debito proceflu pergere. Per hunc cyclum fefto* 
rum mobilium tempora,prsefidio aurei numeri, annuatim futura cli 
ciuntur. f Anni cuiulpia propofiti aureum numerum velcyclu cla» 
uium fcituro,ante omnia centenarius decreti temporis, tanquamin 
tegro numero imperfectior aut minor, ex tabula coram deferipta ca* 
piatur, & hoc tempore poft Salutis ortum habito, literam alphabe 
ricam cominus repertam,in fuccedenti rota, cui litere ab A vfcp T 
infunt, contueatur, 8c cum oftenfore X fignetur. Annos poft hac 
prsdlitutos in circulo Ipirali(qui annos ab ) vfcp j 00 gerit) lega* 
rur, quo leCto, lineas intra binas a centro cduCtas,limborium pergen 
ti, cyclus vel aureus numerus in limbo extimo confpicietur, licuti Se 
interiori centrorfum redeunti cyclus clauium manifeftabitur.Quod 
fi ante Chrifti tempus idem cupias, ita ages. Millenarium vnacum 
centenario propofitum tuum excedente in tabella queres, abillo pro 
pofitum demens, refiduum in ipirali reuolutione venaberis, vnde re» 
cta intra lineas tranfgreflb in externo limbo aureus numerus,in in* 
terno cydus clauium, occurret, fflftius rei methodum certam acci 
pe. Ortuseft Imperator DiuusCAROLVS Quintus anno jfoo 
poft Chriftu, j f o o fiimpta ex tabula,litera A Iccii habere cernutur. 
A liter* index adiunCtus, qui idem centcnarifi preciie denotat, Au* 
reum numerum oftendit )p, Cyclum feftorum 38. Imperatorium 
hocce exemplum obicurius paulo adhuc efle videtur, eo quod prse* 
cife in centenarium incidat, quocirca adhuc altero tanqudm ma* 
nifeftiori agendum eft» ffRegem FERDINANDVM natum 
audiuimus anno 03 dChrifto. Centenarius minor jfoo in 
tabula literam A indicat, cui index fi adiungitur,incirculoq; volu* 
minofo 3 annus,veltiti refiduum infpiciatur, Se aureus numerus 3 
in limbo extimo, cyclus clauiu 3^ in intimo apparebunt* Cyclus fer* 
uetur, paulopoft feftis mobilibus inquirendis idoneus, f Tertium 
exemplum, Rhomano Imperio cum IVLIVS Cadar pr*eflet,an 
nus ante Salutem ^ agebatur* Huic tempori aureum numerum 
cyclumqs clauium competentem dum cupio, primum e tabula quas 
inlcribitur ante Chriftum,numeri propofiti maiorem centenarium 
fcz joo eximo,prope centenarium )oo E literam videns, eam 
cum indice mobilis orbiculi figno. Hinc a qf anno directe afeen* 
denti in limbo primo 3, id eft, aureus numerus, in fecundo 3*,qui 
eft cyclus clauium offertur, quas duo eo tempore,licet horum alteri 9 
vfus non fuerit, efle tamen poterant. Si nunc aureum numerum ad 
annum joo inquoChriftus orbi natus eft quxres,vnitasquetunc 
pro cyclo decennali habita eft, proueniet, 
ENVNCTIATVM TRICESIMVM SEXT. 
Cyclum Indiuonis Rhomanas omnibus annis compete* 
tem dido citiusmuenire* 
ykaoz GENERALE VOCA* 
bulum eft Ipacrj quod in orbem redeat. 
Cyclus ille Inditionarius quindecim an 
nos includit, qui tria luftraconftitufit, 
adhuc Rhomanis non minus quam 
olim frequenti in vlu habita, vtpaflim Se 
in cancellrjs, vt vocant, feu melius fcri» 
barum contubernrjs,& notariorum in* 
ftrumetis fiue codicillisvidere eft. Ori* 
go cycli huius eiufmodi. Romanis vni 
uerfo fere orbi dominantibus, &ob id 
egre tributa annua a fingulis genti* 
bus Rhodaamreferre valentibus, tria temporum difcnmina, qug 
CAESAREV* 
fc z pendendis tributis [limites 
foret, deputati funt,quodlibet 
autem temporis Ipaciu ? an* 
nos complexum fuit, ita, vt in 
primi luftrifme au ru vrbe ad= 
ferretur ab omnibus,pro maie 
ftate nimirum Rhomanipopu 
li,(plendore^p imperr) alleredis 
fi gmficandifcp.Secundo luftro 
peraCto,id eft,anno decimo ar^ 
gentum,ftipendqs militum im« 
penium. Tertius auteluftri ter 
min 9 , es 8c ferrum,pro armoijt 
reparatione exegit. Iccirco Se 
illud apud gentes Rhomanoijt 
edictum pctcrebuitdc Inditio 
nis anno omnibus codicillis,!! 
inftrumcnta fingula,non iecus 
atq^ noftra fine ligillis inualida 
funt,haberetur. Sub finem cu= 
iuflibct quinquennii comporta 
to fimul a gentibus Rhomam 
cenfu, Rhomani cum omnige* 
na facrort! pompa orbe luftra* 
reioliti funt. Habiturus cyclu 
quottannis addo 3 propofito 
annorum numero(tertia enim 
inditioneiuxta Dionifium Ab 
batem Chriftus natus eft) ftim 
mamqp collectam per par 
tire,ficenimin refiduo cyclus 
apparebit. Illud adhuc clario 
remanuduCtione intelligas fic 
volo, ^CAROLVSCa:* 
far anno jfoo eft ortus, qui* 
bus addantur 3, proueniunt 
IfOjj^uaidiftributaper jf, 
quotientem joo reddunt,il* 
fum abiiciens 3 quereftantia 
pro cyclo vero Inditiois pone, 
ffRegi FERDINANDO 
natalem efle annum j $• o 3 no 
uimus,cui 3 adieCtacum fue 
rint,diuifaq? reliqua per j^,In 
ditio «? (pofthabitisin quo* 
tiente joo)prodibit, fltem 
cyclum huic 3 9 debitu ha< 
biturusaddo 3,jpdeunt)$'*z, 
qua: per diuidens inuenio 
in quoto ) o i, qute omitto, vt 
antea dixi,quoniam nihil aliud 
quam tot Inditiones a natiuita 
te domini effluxifle, nempe 
quindeciescentenos duos an= 
nos admonent, yz autem re 
fidua huic anno indi tionem co 
petere indico. Notandum eft 
femperefle )$r cyclum vbi ex 
diuilione nihil redundat, Prin 
cipium Indirionis cuiufuisdie 
Septcmbrisprimu habet, pro» 
ptereaquodidtemp' , Rhoma 
ni aptiflimum tributis Se per* 
foIucndis,& rhomam conge* 
rendis exiftimarunt,ideo quod 
fabores Se opere colendx tellu 
ris vbicp gentium hoctempore 
fint remifllores pauciorelcp, 
meile Ic3; iamomniu peracta. 
SEQVITVR TABV 
LA RADICVM CyCLI 
DEGEMNOVALIS SI= 
VE AVREI NVME* 
RIANTE ET POST 
CHRISTVM. 
^Centenarii annorum ante 
poft Chrifti aduentum. 
Chrifti 
IOO 
200 
500 
400 
f 00 
600 
700 
800 
900 
IO00 
r 100 
1200 
1300 
1400 
I joo 
1600 
1700 
1800 
1900 
2000 
2 I OO 
2 200 
2300 
2400 
25*00 
260O 
2^00 
28O0 
2 9O0 
5000 
v>a 
^ vM K» H 
OOO OOO 
1000 OOO 
?7°° 
3800 
39°° 
4000 
4100 
4200 
450° 
000 
000 
^ 
4700 
4800 
4900 
fOOO 
f IOO 
5-200 
5-500^ 
5-400 
55 00 
$6 qO 
5-700 
5-800 
5-900 
6000 
6100 
6200 
6500 
000 
1000 
6>oo 
6800 
[ 6900 
[^000 
Radicespoft 
Chriftum an 
nis labetibus 
reipondetes. 
Radices an» 
te Chriftum 
annis laben* 
tibus confen 
tanea:* 
T 
Chrilli 
T 
O 
I 
D 
IOO 
200 
3O0 
E 
K 
P 
S 
N 
H 
400 
5O0 
60O 
A 
F 
JL 
C 
R 
M 
70 0 
8O0 
90O 
G 
G 
iOoO 
B 
p- 
1 roo 
1200 
MOo 
R 
C 
H 
F 
A 
P 
1400 
1 foo 
1 600 
K 
S 
I> 
K 
E 
T 
i>oo 
1800 
1900 
1 
O 
T 
O 
2000 
2100 
2200 
2300 
E 
I 
D 
S 
K 
P 
A 
N 
H 
C 
1400 
2fOO 
2600 
F 
L 
Q. 
~R 
M 
G 
2^00 
2800 
29O0 
B 
G 
M 
B 
?OoO 
3100 
3200 
3^00 
R 
L 
¥ 
A 
P 
K 
C 
H 
N 
34°o 
i 500 
3 600 
S 
D 
I 
E 
T 
O 
3700 
?8oo 
3900 
O 
r 
E 
I 
4000 
K 
D 
S 
N 
4100 
4200 
4$oo 
P 
A 
F 
H 
C 
R 
4400 
4foo 
4600 
L 
M 
G 
B 
4700 
4800 
4900 
G 
M 
R 
Q 
5-000 
C 
L 
Fi 
A 
5*100 
f 200 
f 3°° 
H 
N 
S 
P 
K 
E 
5-400 
55 00 
f 600 
£> 
I 
O 
~T 
O 
I 
5 700 
S-8oo 
59 o° 
T 
E 
K 
6000 
P 
$ 
N 
H 
6100 
6200 
6300 
~A 
F 
L 
C 
R 
M 
6400 
6900 
6600 
Q. 
B 
G \ 
M 
R 
C 
G 
B 
Q. 
6>oo 
6800 
6900 
L 
70O0 
H 
Operandii 
dus* 
ExeftipM 
CAROLI 
Imperatoria 
Exempluu 
Regis FERE 
INANDLI