Die digitale Landesbibliothek Oberösterreich

ELEGAN'TISSIMVS AADMARE 
TYRRHENVM EX MONTE PAVSILIE: 
PO NEAPOLIS MONTISQVE VESV VII PROSPECTITVS 
^apolis Regis maritima Vrbs,caput totius Campaniz & illius Regni Metropolis, trianguli Forma, 
aterum Inzqualium;ea, qua mari alluitur,parte, caruaturin modam dimidiatz lunz. Hac maris vici» 
y raté portus amplitudine falubriate,aeris, (o; vbertate,fontium copis,horterum amünitate, rerum 
denique omnium;quas humana vita defiderar,abuadantia,nuli cz dens, & ornatam excellenti & fceli- 
«1 cum toto Campanig agro, vt palam fit vno inloco gaudentis opuscífe natura, Arcesin ea tres prz- 
"ipuz,ex quibusab omni irruente vi fefacilépoteftcueri. — | 
. Nouain ipfo vrbis ingreffu ad maris fitusforma quadrangulari,lapide Tibuttino,moenibus & tur- 
ibus craffis, fotfaque duplicata, ea parte qua vrbem refpicit profundiffima, illo ipfoloco , quo fuit 
Monafterium Predicatorum pofita,cuius perta iaterior ex marmore pulcherrima & area quadra:a 
, Loblonga & ampla, Auía quoque fpatiofiffima,in quaquorannis conuentus regni celebratur, & Prorex 
dagnlis feptimanis bis fui facit copiam, fupplicatiónes & querelas (u(cipit,iudicumque exercet, 
Vetus,ad viam Capuanam zdificata,aatiquiffimas picturas & edes refert ; Eftque ineaarmamentarium , in quo inter cetera 
ràYo Aia Regis Francifciad Ticinum capti eligantiffima,ex optimo ferro fiae vllo auri ornatu fa &a,hanc C.C. Hifpani cuftodiunt. 
Tertia. inrupe altiffima ciaitati Iücumbente,vnde vrbiquantumuis ab hoftibus occupatz facilé poteft imperariexcifa in Saxo 
'otaeítà Phirro Aloyfio Czfareo Przfe&to militü;aufpicijs D.Petri de Toledo C4 roli V.Imperatoris Proregis,capta Cartha 31ne, 
regaoque Tunetano deuicto, & bellicis tormentis,qu: ex pugna Saxonica fimiliter hunc tranílata fuat referciffima, Aediculaitidé 
i1 ea,in quibus artifices habitant,quo obfefTanihil defideretur.In edificijs fubterraneis ligna & alia neceffaria afferuantur. Percun- 
»ulos plurimos equites & pedites tuto emitri & intromitti poffant,vulgo Caftel di S Elmo 0 di S. Mirtinà templo,quod infra eam 
:(t,& Carthafianorum MonaflerioRegio & pulchertimo.Vocatut etiam hoccafirum Briglia,quafi dicas Frenum equius bem 9X0 
tien 3autm/eó quod Carolus V.ex Africareuerfus,& videa; plures equo» depi&os Neapoli abfque freno (tale (1zuum eorum ed; 
licitur) commoueretur,eius prefidio ferocem & temerarium huücequum,ne Domino poffet reluctari,conttringere. Coepit ita- 
ju? fub (pecie voluptarij & templi,hoc caftrum éxtruere, & iniecto equo indomito,id ef, Neapolitanis,freno, fcu brigiia,eos do- 
nui. His &alia duo addi poffunt, LA VICARIA fcilicer,ia quo tus populo redditur, & caufe ciuiles tractantur, captique feruan - 
'ur.1n quanonnunquamb bis mille,&z plüres captiui vno tempore dctinentur. 
Cattellum oui,modico extra Neapolim fpatio,in infula Mergeri,vnde Meagrum veteresa ppellabant,à pri mo conditore Guiliel- 
Ino rértio Noraaanao,diu Normannica vOCltata. À quinquag!nta Hifpanis excubitoribus feruatur. 
Vefuuius monshis locisimminet,multorum auctorum commemoratione clarus,mare,verfus Neapolim (pedtans, quem Strabo 
1uncin modum defcribit. Vefuuiusamaaiffimam agrum habet,prererquamin vertice,vbi planitieseft,)nullum omnino fru&um 
ferens,folo cineribus oppleto, (crobibu(q; cauernofis exu(fa (axa, quod calor indicat,often dens, quapropter füperioribus tempori» 
2usatderefolitum,ac intus incendij materiam ac fomentum eff: colligitu 5quibus deficientibus,ignisquoque ceffen, De Vcfuuio 
Procopiusli.2.de bello Gothico,in hác featentíam fcribit, Abeft à Neapoli ferme LXX. ftadijs, vrbemqueip(am & Aquilonem 
[pe&tat, vndique circurmiedtis montibis díuifus:circum radices faltibus f yluofu:,vti etiá in fummis cacu miniibus,quippe,vbi in- 
1ius horridusque eft. Medio eius vorago profunda qui in intima terrz vifcera prz alté penetrare coniectura efthincigais &flam- 
nzprorumpunt,Ita fere Procopius.Conflagrationiseius etiam meminit Berofus li.X.antiquitatum anno penultimo Aralij,fepti- 
mi regis A(fyriorum,multis diebus Italiam tribus in locisarfiffe (cribens,circa l(tros/Cumzos,& Vefuuios,Quam rem Dio exactif- 
ime perfequutus eft hac fententia.Sub Tito horribilia quedam in Ca mpaniaaccidere,qua magnamadmirationem habent,ná fub 
utumnitempus ingens incendium repenté exortum,quo mons Vefeuus co aflagrauit.Is mons,mare fpectat ad Neapolim,habetque 
Fontes 1gnis maximos;ac olim quidem exomuiparteexcelfuserat,fed tunc ex adio eius ignisextitit,nam ea partetantum exuftus 
"ftintriafecusautém inra&us Integerque permanetad hxc tempora:ex quo fit cum ignis externas partes nó exufat,interíora veró 
confumaatur igai,rediga üturquein cineres, vertices, qui circa funt, v(que adhuc veteremaltitudiné habean t,& quz parsigni con- 
fumpta eft, dumin fe coit,concaua faa fit,ità vt torus mons (filicet parua cum magnis conferre)fotmam habeat amphitheatri. Ec 
cetera, quz lam. commemoratus au&or de Veffuuijincendioadlo ng£um commemotat.Sed & alia de Vefuuio móte lu peünda, vide 
in Indice Appofitum nunc eius pedioppidum SVMMAà quo monteSummanum vulgo vocaridicunt.Sunt tamen quiSummaná 
ippellari putenr;ab agri cius przflantia feecunditateque fumma,vini quoque Grzci nafcentis abundantia, (id Pompeianumappel- 
lat, Plinius,ob vicinitatem Pompeiorü,vti etiam Vclaterranus probat) item ab vbertate varietaque maxima fructum o ptimorum 
hoc tradu prouententium, Blondus Summum dici vult,tanquam monrem alrum,quod fitin profpecta Neapolis, etenim cam vno 
atere mare,czteris vndique planitiem amoeniffimam ha beat,precelfu$ inter ea cam perum & fnaris equora confpicirur, 
PAVSILIPPVSMoansR omá Neapolem tendentibus,occurrit,inftar promontorijin mare vergens, Eum ità Plinius appellat: 
columella Czfarem iuxta montem hunc pifcinam habuiffe fcribit, in qua pifcis vnusannis fexaginta vixerit: cuius quoque menti 
nem facit Plinius,cum eiu (dém montis Paufilippi commemoratione, Viam quia Puteolis acitem à Turre Patriz Nea polim itur, 
inéerfecat, &precludit quamobrem in profoffus effet, autambitu longiffimo circumeundustoret N eapolim petentib, autarduus 
Iu&orum abruptufá; vertex fü perandus.Ttaqueper cauá montis viá,fumptu astiicioque mirabili excilam itinere directo cofieari 
poffe conftat. CRY PTAM nunc appellatStrabo fpeluncam dixit:de qua,deícripto prias ipfo monte, dili genter,& abundé differe- 
mus. Mons vndique tum cultura frudtiferifáuearboribus,tum villis hominumque domicilijs nitet, Planitiesanteaf. cenfum amce- 
li((ima preiacet;tota frumenti fertili: &vitibusqua prealtisarboribus coniun &e funt,nobilitatedue fucci precellunt, exornata, 
Paffim etiam hortos nobiliffimis arborum generibus,maxi meq, medicisac fimilibus confitos videre eft Initium hinc crypteperin 
"1ma montis vifcera faxo mirabili opere excifo,tranfitum diretum preben tis:qua de Strabo fcribir,inter Nea polim & Dicearchi 
um in montem effoffam fpeluncam effe( quemadmodum & alii Cumas tendentem) per quam vía multis fladijs, qua duo contra- 
la plauftra commeare queant, pandur. Hancego diligentius exadtiufque cognofcendi defiderio metiri volui,& pediampli us XII 
n latum,totidem in altum, faucibus vbiintroiturad finem vfque conte&hz cauernz I, M.& ab oftio quo exiturad Neapolim via 
qutdem detecta, (ed in faxum incifa D.inlongum effe comperi,qui in totum miliari noftrorum rem porum, vel M.P.menfüra per- 
iecta eft. Parstamen aperta latitudine contectam aliquanto,duplicialtitudine (uperat;neque reda eft vtaltera,fed flexibus quibuf- 
lam finuo(a,Feneftris oli m,feu [piraculis plurimis lumen in opacum infund:batur,quibus nunc omnibus obruratis,intus perpe- 
uz tenebrz,funt,& in oftijstantum lumen ingreffu refulgens tanquam ftella procul apparet,intus iteragentibus.Aetate Senecz nó 
ninOr eius obícuritas quà maiorum aoftrorum memoria fuit:fcribit enim ille,fe in erypta Neapolitana fuiffe qua carcerem vnquà 
aut exten- 
»