Die digitale Landesbibliothek Oberösterreich

od. : 5 2 m . : 
y * " " € 
* Ei F * a 
* m 
n ; 
y 
i 
vON. 
dq. 
ALLASAXONVM, Etymologia grzca, fiue vt Geropius Becanusin fuis Hyperboreis; non grzca , fed cym- 
»rica deriuatione àfalis prouentu nominata , quemadmodum & Halla Sueuica,Halla in Rhetiis, & Ha Ila nobild ru 
lermunduris opidum, EtHlals, fiue Halisin Comitatu Tyrolenfi, vbi plurimum coqnitur falis. Etjin Armenia Ha. 
is fluuius,grzca voce, falfas, vt Straboni Geographo placet.Et demum & Halla Brabantia peregrinatione facra il- 
uftris.Ita Halla ad Salam non ignobile Saxoniz flumen (quod in celebri illo Pinifero montc, cum aliis tribus flumi- 
us orrum,qua mirabili natura maieftate,ad quatuor cardines mundi promanant,vt Egre, Menus, & Naba) prz- 
claras Saxoniz vrbes, & inter eas Hallam, grata vicinitate falutans, in Albim fetandem exonerat. Quam à falis pro- 
1entu, nomen habereputamus. Cuius quidem falis fontes , admodum fructuefi & falutares, primum inuenti funt, 
inte Chrifti natalem à Wendis quos Hermunduros vocamus quorum vbertas, vbi vicinisgentibus inhotuiffer, 
laud fecus, quàm aureis fodinis, magnis conatibus ijs infidiati fuezunt. Hinc Catti anno Chriff LX.eos, vt fuos fa- 
cerent, Hermunduros bello tentarunt, à quibus victi funt &profligati. Multopoft tempore, vt Crantiius lib, XI. 
Saxonic,cap.rg. refert, Guntherus Magdeburgenfis Archiepifc. Hallenfibus multa incommoda intulit, quía Salina. 
, Ium prouentus, fibi, tanquam terre domino, pro iufta parte deberi contendebat. Rurfus,Anno 1478. Halenfes, Sali. 
x opolilibr Hs murus faditione, non fine graui incommodo fuerunt diffe&ti , quod idem Crantzius libr, Sazoniz 12. 
ap. 22. commemorat; Et in fua Metropoli libr. i2. cap.14. Tumultuatum inquit,in ciuitate Hallenfiproprietarii Sartaginum in falina eius vrbis,hone. 
tum diu collegium, fed per op ulentiam infolefcens : non videbantur quiefcerein opibus & vitz deliciis, nifi etiam aduerfus plebem (üperbirent, omnia in 
ua commoda vertere videbantur.Id cum boni viriex plebe ferrent indigné, oppofuere fe maioribus: & indignatione concepta, armis correptis, libertatem 
defenfitabans, Sribat diui ciuitas, Archiepifcop usimploratus à plebe,fuperuenit, & quod ZEfopiana habet fabula,murem ac ranam colligates,vt trana. 
ent, pariter abduxit;hoc eft proprietariis & plebi duruserat, M agna Salinz partem in Ecclefiz opus conuertit, conftituitque à fe peti vacuararum poffet 
ionem. lhaperipforum ciuium inftantiam & propriam inter fe cumultuationem, libertas Vuorumquemagna ex parteeft correpta; ccepitque extruete ad 
tiene infaporabiferm axcer, domatricem ín futurum infolefcentia excreícentis, cum arx Ecclefiz altera non inde long? permaneat, ex antiquis tempori. 
»us ibi firmata, cuinomen Gebekenften,. 
HarumSalinarum occafione, ex pagoDoberabor a,przclara hec vrbs Halla excitata,abs Ottone eius nominis fecundo, ciuilibuseft priuilegiis dotata, 
Nunc adminiftratoris Magdeburgici Marchionis Brandeburgenfisfedes, Cuius elogium ex Georgio Sabino , Clariffimo (ui temporis poéta,, hiclatius 
commemorare libet. 
FuraantibusHallaSalinis - | *ulgentemque manu gladium , fufp enfaquecolle Ispiafolennifeu carmina voce canebat, 
Cernitur, vrbs oculisficta propinquameis: Aurea Phryxez vellera geftat ouis. -. Siue precabatur fupplicementeDeum: 
zulüs amcená virent, ve Tempe, Paícua: cuius Ktat & Albertus, qui talia fumptibus emit, |. Omnes quotquoterant magnates, omnevidere: 
Seminibus mulgisfertus abundat aget. Hacquibus eft zdes condecora:a, fuis. Vulgus ad hunc oculos compofuiffefuos; 
Hüc vbi perüentuiizconfulti tecta fübibam, . randibusjhic duplicem gemmis aurc Qi coroná "am quas principibus multis natura negauit, 
Hoffitiocdius nón femel vfus e am, | Fronte gerit, dextra pontificale pedum. Innumeras dotes corporis vnus haber. 
2ulciafecuris hic ocja rebus agentem. ——— libusinnumeris fimulachris ara ze plstur: 3randibus accedit facies heroica mernbris, 
Conünüostenuitmemóra quinque dies, ira ter excelíos quatuor alta gradus. Qua vetus Heroum fe genus effe probat: 
Interea tem plum mem orabile, celfaQ; vidi "uper effigies argenteus eminet omnes, "t patriis magnum virtutibus equat Achillem, 
Principisegregiüm regía quicquid habet. )uipatrio ritu ftaz cata phractus eques, Egregia cuiuslaude faperbit aui: | 
xCilicetad Zepbiyri flatus, folemque cadentem initiique refert procero corpore formam, lucet pietas vultu: certiffimus index 
: QuaSalacontiguis mania ftringitáquis.- 7uius claufa pii militis offa tener. Vultus enimzaciti pectoris effe folet. 
Erigirurmirislapidumcompagibuszdes, "ultus & extremo lapis hic Oriente petitus illa parent oculis metuendi figna tyranni: 
Condidit Albertus nobile prafu] Opus,  — Eft,in Erythreis le&aque gemma vadis: Mitiorhocvnquam principe nemo fuit. 
Mauritio, diuzque facrum, quz viditadorans ^ ^tbus infragiles Adamantes : tetq; Smaragdi, e fuos populosfinevi, fineczde gubernat; 
Prima, refurgentis numen & oraDe,.. ^ —  Quotvixdiuetuus Marce fenatus habet, . Afpera nec przfertlaudibusarma toga. 
Quando fub hortorum cultoris imagine.Chriftus : lbaque concharum pretiofz germina baccz, 1ius adhuc femper ciuilia bella diremit 
-Ad tumülum flenti, quid lactymaris? ait. | £ft quibus ingentis forma rotunda globi, -ognitus in dubio tempore pacisam or, 
l'eftibulum fculptis infi gnibus;area templi €cego defixis oculis dum fin gulaluftro, | *€ fibidiuitias & auarus poffidecaurum: 
Strata pauimento verficolofenitet, ..— Miror & immenfas deftupefactusa pes:o argus habet prom ptas ad pia dona manus, 
zingitur aulzis paries feftifque tapetis, ———— ncipe magnificam pompam ducéte facrorum, lices Óó Roma tuos omneíque futuros; | 
"Qux gens artifici Beleica pinxit acu: Tympana cum lituis meta dedere fonos. iufonium quotquot nomen in erbecolunt: 
In quibus elucentfuluo radiante metallo, (tus agebatur, quiteparitura tonántem mporatriplicibus gefturus cina coronis, 
Aureaíolertiftaminadu&amanu, — — — didit in lucem, virgo beata, dies. D | Siregathiclacerum paftorouileDei, - | 
ÜOrgana marmoreo pendent fib fornicis areu: 'ngafacetdotum quatemplum turba fubibat, )uz modo palantes fine curatoribus etrant, 
. 4£mulacantantes hecimitanturaües: Lato pandebat limite vulgusiter. : Nullz prada lupo deftituentur oues, 
tc fic verenouofrondentibüsabditafyluis, - ie fub infigni preciofistegmine gemmis, ^^  uracoercebunt inclufum vinculaIanum, 
Millédaret volucrum turba canora modos. Dudusregaliprefes honorefuit. ^ - ! Netrifti referet conditabellamanu, : 
Hzc éadem raücis clangoribus gra tubarum; 'ertexta , penus patrium trahit vnde, nitebant reareftituetfolidam concordia pacem: 
; Etreferuntfonitutesgoratenfaboum, ——— nclyta Marchiacz figna videnda domus; Prifcaque fulciferi fecula regis eruht, 
l'ergora tenfa, quibus violentosincitat hoftes, rribiles aquilz, formidandi queLeones, prope delubrum foffis munita profundis 
 Bellicusinfani Martis adarma furor. | it quos femiferos India Gryphas alit. irx ftat, & aerium tollit in aftra caput. 
Quid loquar infignes, ad quas collata, tabellas, ignanimos inter proceres, equitef. quefecutos, — «cchemeruserat quimie comitatus euntem, 
Cedat Apellao picta colore Venus ? | Quorum turba frequens ac pepulofafuit:. Hanc quoque vifuri, nunquid eamus ? ait, 
Nullafed effgiesifticobfceena, nec vllum — . ancipis orando qui fumma negotia tractat, "c mora, feftino me duxit in atria greffu, 
Spurca locum turpis mater amoris habet, lir celebri ditus nomine Turonserat, nforibus quorum picta tabellafuit, —.— 
Zaftateprafentat tabulis pictura, luerunt -uius ab ore velut refoluti nubibusimbres - abigua referens ipfiusimagine vultus, 
Quam graue fuppliciumturba profefafidem ^ — Verba Pericleo culta lepore fluunt. Quiregitimmenfi Carolus orbis opes, 
"tquepia natus de virgine rector Olympi .  emihi vacuuni monftrans ex ere fepulchrum, t teres infpicias nifi luminisorbe foramen; 
Nos docuitfümmiiuífa verenda pauis. | xc ea (unt,dixit,que monimenta vides, Hanc fimilem curuz dixeris efferati, 
t datus ipfe neci genus hoc mortaleredemit, | juibus Antiftes poft vltimafata quiefcet, — àuin etiam noflris ignotam vidimus oris 
Quod voluit precium fanguinis efTe fui, l'uncvbiventuramortefolutuserit. - Exiguam pennz verficolorisauem. | 
1ualis &extremo venturus tempore mundi ^ ignafacrotumbam fententia prafule fignat '&callata procul Nabathzis.venitab Indis: 
Ad nigra damnatastartara Chriftus aget. Quz quod vita breuis fitque eaduca, docet: À pedibus quibus eft orba, vocatur Apus, 
Necquodimaginibustantümodo lumina paícit, ^ »rtenecintercat virtus, quz fola perennis íe gerit fimili raras exalite pennas 
Diues in hurt vfum talia prafül habet: ! Zffugit extremi triftia fata rogi. I hraciusin coni vertice Turca fui, 
nde fed vt difcaht exem plafequenda piorum, ilia iuffitenim, Vivir PosT rvNzRA VIRTYS, nediis aula penetralibus, xnea inoles, 
Hiftoria fiqui cognitioné carent, |... . Grandibusinífcribi verba legendanotis: . - ?yramidis factum furgit & inftar o pus: 
*ft locusin medio qua iactat ad zthera tem plo ^ — jzcvbividiffem, culti facraria tem pl ^:  .  d'eptenamouetreuolatis fdera fpharis, 
Sedülus akérnacarminavoce chorus, . | Ingrediérdoc&to me comitante viro : Qus vagus ambiguis cur&bus erroragit, 
"errea cancellis ignobile ianuavulgus — - "harmaca quo nemo mifcente peritius eris l'alis erat ftellasimitataque machina coclum, 
, Atcet; ibi magna confpiciüntut opes. ——— Pzonia medicas applicat arte manus. Facta Syracufii qua fuit arte fenis, 
"JenaQue collucentrutilis altaria flammis ; . .  [nnumeros calices hic aurea vafaque vidi, !uid memorada tibi referam fimulachra deor&, 
. Fulgetvtaftrorum lücidus igne polus. $ ( Apraminifteriis, vfibus apta piis. Quz vetus artificuraduxit in xrelabor? | 
Omne quod argentü fodit,omne quod eruitaurü . Ac plures chlamides gemmis auro Que rigentes, *t quibus exhibuit facrum rude vul gus honorem, 
Tota metalliferis Pannoüis oraiugis;^ | ^oc ^c Quam quotluciferos integer annus habet. Mundus adhucexperscum pietatiserat? — 
2uodque Tagus, diuefq; vehit Pa&olus:in vnum. Mollia pratereo quz Seres vellera quondara "xtrahit hzrentem m«rens ? vulnere fpinam, 
Hoctibicengeftum dixeris effe locum. -. :. Nere,fed Aufonides iam didicere nurus, Indoluit fixum qua Cytherza pedem, 
Aurea nam gazas & o peszquantiaCrefi, i. Necreferotin&as concha Sidonideveftes: - "uncvbi purpureum rofa,qua fuit alba,colorem, 
Stant fuper extructis hic fimulachra tholis. - ^. Nemofa cerdctum. quas numerare poteft. Duxit,Acidaliz fangsinetindtadegm, —. 
Zarolas infigni fpe&andusima gineCafar. ^ ^ ^ JEdituusdecies eentenis milibusauri —  — 'ompta pharetratus iaculatur tela Cupido: 
Hic ftat, & Auguftumifertdiadema comis, 4Eftimat, hoc templum nobile quiequidhabez, — gida coclatum Gorgone Pallas haber. 
Quale Berit fumma cum maieftate verendus, At nihil in tantis opibus confpc&ius1 pío . "hyrfifero pendent Lenzo fronte corymbi: 
Regia principibus dicere iura folet: Prafule, rem facram dum faciebar, erat. Mercurius loculis condita lucra gerit: