Die digitale Landesbibliothek Oberösterreich

I N 
difpofitis, machinarij, & tormentorum praxfecti, opus fuum 
acgrediuntur, perá; dies tres, noctesque cótinuas, nó ceffant 
maioribus tormentis turres, murosá; quatere, minoribus ve 
ro intramuros faxeos orbes paísim intorquere.Principio cü 
obfiderentur,coeperunt cum Hifpanis pagnz fimulachra có 
[ererefed,cüm viderent,fe non effe numero pares, & fagitta 
rum ictibus, & fclopetará glandibus ex paucis in horas pau- 
ciores fieri ftatuüt cótinere fe intra munitiones, portas op- 
pidi nonfolum obferant,;fed ftrucüli opere exlapidibus& 
mortario claudunt.Cum3i; intellexiflentparar! oppugna- 
tioné cui non poffent refiftere,cüm viribus & armis nó fufüi 
cerent,cocperunt de fe dedendi conditionibus agere.Q:tod 
facile impetrarunt,quonià ex direptione preda teauis erat, 
& nontanti zftimanda, vt vel vno die tantum exercitít vno 
in loco immorari oportuerit.Iufsi fant igitur ex códitione, 
vt bonis fuis fuffarcinati,2birent datis cutodibus,qui illos 
ad Arundz vfque terminos deducerent. Rex oppidá inzref- 
(us, murorum ruinas inftaurari iubet,oppidi prefidiácum 
ducentis equitibus Frácifco Enriquez commendat,quos ar- 
mis, & alimétisinftructos relinquit, &c.Hec ex Antoaij No- 
brifcenfis lib.s. decddis 2.de rebus Hispanicis. 
$2. SIBYLLAE Cumanz antrum. 
$6. SINVS BAIANVS, Maris, inferl,prope Neapolim, 
Crater àStrabone dicitur,eumá; inter Athengum, & Mifenü 
Promontorium defcribit. Idem diciteundem ab Brathofte- 
ne, Cumanum nuncupari:funtqui eum hodie Golfo di Na- 
poli,dici credant:Daianus,à Baiarum oppido, qui cá propter 
fummá coeli temperiem, & luxurianté agrorum amgnitaté, 
tum ob varietatem aquarum falubriumtam,frigidarum quá 
calidarum,frequentiisimus olim Romanorü edificijs, & Po- 
etis commendatifsimus fuit.Hinc Martialis ad Flaccum: 
Vtinille laudem Flacce verfibus Baias, 
Laud abo diane uon tamen fatis Baias. ' 
Quemadmodum & Horatius fcribit: 
AN ullus inorbe locus Bats prelucet amans, 
Hic ver afiduum , ata, alienis menfibus eflas, 
Bi erauidafrugesbis pomis vtilis arbos. 
Atq; hz quidem Campaniz delitiz,inuitarunt Romanos,vt 
Baianum finum, &loca paísim vicina,fuperbifsimis zdificijs 
exornarint,Namjà mortui maris oftio, per oram Baiani finus 
ad Auernum,inde vfq; Puteolos incedenti, tot eo tractu, ma. 
gnificarum xdium, operüque, tanquam perpetui vici, ruin 
confpiciuntur, vt inde fatis manifefté cóftet, eum tractum 
oiim vrbibus,oppidis , vicis; ac villis,item balneis,theatris 
molibus,cifternis, aquzductibus,cryptis,cauernis,fpecubus, 
àcidgenus maguificis, & fum ptuofis operibus prop? contz- 
nuisolim refertum, & quafi confitum fuifie , vc incredibile 
putem,reiatu, & certo mihi períuadeam narrationis hxc f- 
dem excedere.Quippe,quoniaim(vt Blondus etiam ait fe fea 
tire)nulla,totius zuropz parte, Roma tàtum excepbta,plures 
maioresque ruinas lnueniri poüie , perfuafum habeo. Sump- 
tuofifsimorum etiam operum partes,pile inocentes, & fun- 
damenta in £quore tantz magnitudinis, &adinirationis ap- 
parent,vt curiofa equidé ingenia plané cogàt ob:tupefcere, 
adcod; nunc orbisterre vires, opes; cuncix , tot operibus 
extruendis,haud futfecturz videàtur. Quorum hacztate,nul 
lum omninó fupereft integrum,omnia quippe, vel cócidére 
vel mari haufta,vt hinc infignelicezt cxemplum fracilitatis 
rerum humanarum defumere. Baiarum etiam in hoc finu ve- 
(tigia funt, ingéria nimirum pelago demerfa operum funda 
menta. Virbisinteritusà vi terremotuum cxorfus eft, qua de 
cauffa paulatim emigrantibus colonis tandem omnia mari- 
niinuasére fluctus, vt adeó iam nullum hic integrum zdifi- 
cium fuperfit preter balnea quedam iuxta vicinas rupes, vbi 
plurimz quoque cauernz cernuntur. 
$6.Sinus Lucrinus,vide,Lucrinus finus in Indice, 
$66. SINVSPVTEOLANVS, 
4. SL v s A,celebrequondam Flandri opp. ob frequentia, 
cum vicinis Drugenfibus difsidia, re ac opibus lapfum eft, Ex 
adueriuin huius oppidi pofita exigu2intulaynomine Caf/an- 
tian qua & eiufdem nomiris pazus, multo pridem maior 
erat,cum & vrbem haberet, & pagos complures amceros,ac 
diuites. Ad hanc prziia naualia , diuerfis tem poribus multa 
commifia fuerunt,cum eo fereicmper Flandrorü aduerfarij 
Dritanni.Dataui, & aiij quiuis, ad portum adpellereat, Sed 
partim Oceani tempeitatibus,partum eiufdem fiuxu,& reftu- 
xu,plus dimidia parte,eainíula coníumpta eft. Hinc prodijt 
Georgiusille Caffander, hoino doctit.imu , & fcr »tis ad. 
D E X, 
ierfus Anabaptiftas & Caluinum,libris clarus. 
8. Sol&tari2, VideForum Vulcani, 
7. SPIRACVL Y M mortiferum, 
7. SVDATOR!I v M SGGermani. 
9. SYLFATORTIT A,videForum Vulcani. 
7. SVSATYM,copiofa &elegans Vveftphalie vrbs,Cano- 
iicorum fodalitio prftans, & agro,rerum omnium ad vitá 
'eceftariarü copia, dem: pto vino,feraci, cuius oppidani ino- 
iam, pretanti cereuifia leuan tGquein Vveftphalia pafsim, 
um hic Sut3ti, delicata coquitur. Hxcautem eius Germaniz 
entis vrbs non ignobilis extitit, vnde omnium Europearü 
nfalaram celeberrima, denominationem,hoc etiam tépore 
»btinet.Angari quippe, fiue Engeri, quos Hüfredus Lhuyd, 
inglos;Volaterranus auté,Angilos nüc upat;popiuli fuerunt 
3ermante admodum celebres,adeo,vt,adferente Crátio Sa. 
tor:z Duces,iorco ctiam tempore Anelarie Duces vocare 
urquos Brizanpi,chin à piétis Scotisq; moleftarentur,in au. 
illum euocarunzauiouldem terre amcenitate bonitateQuc 
nultzti.cos Ipfos,auibus contra hoftes tulerüt fuppetias,cir 
cumuenientes,Infulanorüm bonainter fe funt partiti, vnde 
Britanni postmodum funt Angeli nuncupati,qui legesetiam 
noc tempore, entiqua Saxoaica lingua, quam ipfi Angli mo. 
lo non intellezunt,confcriptas habent.Hi autem,tpíos Ger. 
nznie populos, S21ffon, &c linguam ipforum, Saif/onaeg ad. 
oelletant.Et , vtex Angliam in noftram tandem redeamus 
que Suf2to commendatur, Vveitphaliam, Angarorum exta: 
atis manifeftum veftiziü in caitro Engeren,inter Ofnabry. 
xum atque Hervordia.íedes olim extitit Saxonicegétisqus 
miaerfam occupauit Pritanniam,cuius primariam fuiffe vr- 
oera Sutatum,ex fide digno au&orc,in ipía enarratione retu 
imis, 
B. SvvoLLA,vrostranfifulana celebris,vbi initium Dru. 
Aerorum,in fuperiore parte Traiectenfis ditionis, Arnoldus 
/ vefaliusin fua Germaniz partitionc afsienat. 
T. 
i66. Templum Bauli Herculis; Vide Herculis Bauli tem »lü 
in indice. 
4. TERRACIN A;vide& Anxur inIndice, 
Teuthonicorum ordo, quandoin Liuoniam venerit, & 
Zrucigladiatorá ordin abforpferit, vide Rigam in Indice. 
Teuthonici milites quando & cur Liuoniam deferuerint 
R1g3 In Indice 
Teuthonici ordinis & Rigenfium bella: confule Rigam 
n Indice, 
3. THENAE,Brabátir opp.Canonicorü collegio, & quod 
'eré elogium, viris bonis coimmendatum,eó,qitod mercatu 
c, & dclitijs, nó nimis laxas habenas concedat,íed,quia cü 
imis Parctibus noftris, rei rufticz,pecuarie & agricultur 
jucttu,cotenti viuant, facultatesi; fuas,honefto ruris labore 
omparent, Vnde ob lxtam agrorü vbertatem, & omnium 
crum ad vitam neceífariarum copiam , ab ipfo ftatim Fráco 
u 1nitio Principes viri his maximé locis egerunt, Acinter 
xteros Carelmannum, &Pipinum primum in ijs natos effe. 
cnomenaboppido Asbanie vetuítifsimo fumpfifre, quod, 
andas vocatur (n6 procul à Thenis diftat)quaái dicercs;Re- 
ionis alimentum; eó quod ceput efiet cius regionis, qu at 
limento;populod; Asbania nominatur. Ager ita; l'henéfis 
x bon:tate,& vetuftifsimisCarelmini,& D: pini 1ncunabilis, 
retans eit & valdé nobilis.eó quodab his Principibus Ca. 
'o04 magni progenies, & omniü deinde O Ducü, c: Regum, 
x imperatorum, vfque ad Hifeaniarum Regem Philippum, 
ioul orbis monarcham, lon g3 multarum ztataa ferie def. 
endat. Adeó vt nulla fitin toto oibe terrarum nobilitas, 
]u& Principia habeat e221 aagufta, que contiruationem ge- 
eris, vel tot teculis productam, vel tot reram zcf*arü deco- 
ibusinfignem, que deniá; prefentis temporis maieQaté tot 
'egnis, totimperijstot infulis.tot diuerfzrum linguarii po- 
»ulis habeat extenfam,&ornatá, At azer nó folüm pomonz 
nagna varietate € Liberi patris diuino liquore, & Cereris 
»eata fruge, X Palis pinguifsimo munere luxuriat, fed nobi. 
ifsimusetiam & Sabari;, fiue. Zagrei, vetuittifsimi Profer. 
inc flisletitsimis poculis, quibus curz,& graues moleftie, 
nultó magis, &prxientius,quàm iunioris Bacchi dono difcu 
iitur.Hogardica enim cereuifia,nihil eft ad cerebrum rift 
'us cogitationibus exuendum prarfentius;nihil ad hilaritaté 
id carina moduláda, ad amores, & cxtera, quz largos vini 
yathos fequütur,plus h;bens incitamenti; nihil in tota hac 
egione;celebrius,& no:iusijs,qui citra magnum crumenz 
tp difpen-