Die digitale Landesbibliothek Oberösterreich

DELPHIVM. 
iLPHIVM,;eleberrimuminDatauis op P.fecüindumin Hollandia Statibuslocum 
)btinet.Gentis Ipfiuslingua ex frequentibus Mofzalucis co dedu&is;nómen fortitü, 
"ulgari namq; fermone,fodere,(iuealucü & foffam ducere, SOcffavindigetant. Duo 
ous miliaribus Roterodamo, Erafmiillius do&iffimi patria,vnico vcró,cod, exiguo, 
imaximo,& venuttiffimo totius Europa pago,Haga comitis diftat. Conditü olim ab 
llo Gothifredo Lotharingie Duse,cognomento;Gibbo,anno falutis M.LX X V.qui 
ciuitati impofuit Caftrum feu prafidium,inquo & nabitabar,cuiusiam nulla extant 
veftigia; € cü annisquatuor pertyrannidem Hollandico potitus Comitatu fuiffet,à 
Theodoro,cius nominis quinto,lcgitimo Hollandie Comite, vi&tus,? comitatu tan- 
dem expultus,veruto Antvverpiz fuffoffus eft. Id oppidum copiofumac lautum,va- 
iido murorumambitueiné&tum,vallo,ac propugnaculisürmum,fed & reticulato fzpimento,muriin (tar, val. 
le munitum,aqua etiá ea latitudineambitur,quam vinalioqui fortiffimus; lapidisiadu fuperare haud queat. 
Varijs Euripisatq; canalibus,ad magnam ciuium opoitunitatem paffim diftin&um, & aquis mirificein(tru. 
Xum.Vndequemadmodum in zdium, € domefíticz (uppellc&ilis nitore atque mundicie, communi eorum 
[ententia,qui varias mundi perlu(trarunt partes, vni Hollandiz palma conceditur:ita in nitidiffima Hollan- 
lia,primas eius laudis inter omnes eiufdem territorij vrbes, foliattribaunt Delphio. Quó etenim pluuia fre- 
Quentiorquz aliasdefoedare vrbes vt plurimum folet, có venuftius huius oppidi vici & platez, ob (itum ni- 
mirum elegantem,nitent,cum eaoccafione fotdes omnesad canales & 4quà$,pcroportune tranfmittat. In- 
aabitatorcsipfi,peculiari quadam,& in nata humanitate, ciuilitate morum ; acpolitiaculti, Mercaturam & 
Lanificium exercent,fapidam ac przftantem cercuifiam coquunt, remoti(Qucin locis diftrahunt: vnde cius 
opificijiimo negociationis dixeris,ciues funtopulentiffimi. Aedificia tam publica quàm priuata,fumptuofa 
& fuperba. Atque vtpriusab hisque religioninuncupata, cxordiar, Primaria vrbis Ecclefia, quà nouam ap- 
pellitant,cuius prima funtpofita fundamenta, M.CCC.LVI. falutisanno,Bafilica augufta & elegans,D. V rfu- 
iz facra»przftantifsimis füummorum artificum Hemskirchij nimirum, Francifci Flori, Antonij Blocklandt,& 
Petri cognomento Lo ngi,pi&uris eleganter ornata;cleganti turriremoti(sime feíe vifendam exhibet. Yetc- 
rem autem Ecclefiam D. Hyppolito dicatam, Hemskirchij, & M.loannisSchori manus, Vltraiediniquondá 
Canonici,cuius vifendzin tota patfim Hollandia, confpiciuntur pi&urz, decenter exornant.Sed,quid deS. 
Agathz coenobio referam? (iue enim (tru&urarum magnificentiam ( Principes namque viros, hofpitio fre- 
quenter excepit) fiue redituü & annui cenfus opulentiam,fiuetempli ornatum con (ideres, fingula hzc,narra- 
ionislongé fuperant fidem.Eius namq; virginei coetus Batilica,propter ar&am Mufij,ciufdem coenobij Praz- 
teGi vigilantiflimi,& Hemskirchij Harlemicolz,illius quidem poetz clariffimi, huius vero pictoris celeberri- 
mi,amicitiam, tota intus exquifitifsimis pi&turiscótea, veftitaq; erat. Spaciofum &lifsimum eft oppidi 
Forum,cui;ficut Orientaliin latere perauguíta & przcipua Dafilica ltain occiduo fenatoria domus.fplendo- 
ri longe maximo exiftit,precel(aturri, & in ca campanaria harmonia, conífpicua, qua celebrium nüptiarum 
ccmporodum itidem forum nundinis hebdomadarijs frequentatur,lepida Cxercetur muficaquz, vti epulan- 
tesin nuptiis, iucundiffima fuauitate exhilarat, ita vendentes, em entetqueinforum allicere videtur, In füb- 
arbijs,onnisgeneris mercatura excrcetur,domus funt clegantes,hofpitiaampla, qua hofpites,fi re pecun ia- 
ria belléinftru&i,lautifsime excipiant. Atq; hzcblandientisfortunz Delphenfium,ar&a & compendiofa fit 
quedam narratio. Verüm,cüm nihil fubfolc firmum, nihil conttansac ftabile:infautti fabinde cafus,eius foe. 
licitatem interrupcruntdum rabidi Martis, & implacabilis Vulcani furores,praclaram hanc vrbem turpicet 
quandoq; deformárunt. Ab Adelberto liquidem Bauariz,vicefimo fexto Hollandiz Comite, graui obíidio- 
ne preffa,priuilegijs, murifá; priuatur. Scd à fubfequenti ftatim Comite, Guilielmo Da uaric,priuilegia ciuica 
ipfisreftitutafunt,& moenia reítaurata; obacquifitam, Delph enfium ope, contra Frifones vidtoriam. Anno 
deinde M.LXXXVLin Maio,ipfo S. Crucis dic,ftatim à prandio, miferando infortuniohzc vrbs cireumueni- 
tür,in ea enim,cum improuifo cafu grauiflimum erupiffet incendium » Vtramq; Parochialem Ecclefiam,no. 
uam & veterem, Xenodochia,& ducentos, vltra mille,focosabfumpfíit, vix quinta vrbis parte remanéte illz- 
(a.Mirabili veró,quodin tanto illo incendio à pluribus confpe&um, neq;olim fortaffe à primis illis naturz 
obíeruatoribusnequeab ijs,qui noftro fzculo vixerunt, alibianimaduerfum fuic. Plinius quidem &alij,noa 
poftremznotz au&ores,ceu rem magnam, & obferuatu imprimis(vti re vera cít) dignam tradunt,Ciconiarü 
(obolem,xtategraues,& ad cibum querendum viribus defe&os parentes fouere, atq; alere:fed,quod abijfde 
inimalibus exemplum id temporis editum fuit, & maius quiddam eft,& iniioreadmirationediznü. Ad hanc 
vrbem,loco ad huiufmodi volucrium paítum perquam idoneo fitam, m agna quotannis carum cohortes ni- 
lificaturz conuolanr.Incidit aüt hec incendijcalamitasin diem Maij3.quo temporciam Ciconiolz grandi. 
ufculz funt. A multis Igiturillic vifum,ac obferuatü fuit, parentes, cü flammam & natis, & nidisin(tarecer. 
nerent»primum omni pcadnixas,vt natos flammis eriperent; cim deindc corporis mole grauioresge(tare 
non poffent,eosalis, quantum poterant ,contexi(le,aduerfufd; incendia & flammas propugnaffe; ad extre. 
mum,tanquá fuperftites eis effe recufarentiincendio vná comfumptas, mori fuftinuiffe, Hinc oriundus erat 
icelusille Dauid Georgius,abominabilisconditor Íc&z, dequa plura in Indice. Quod quideminhuius vrbis 
contumeliam minimé narrat putandum; cüm viciffim viros honorandosac fufpiciendos plurimosgenuc- 
eri; qualesimprimis fuerunt Aegidius Poéta,& Ioannes Grammaticus. Multo verbomni um praftatifsimus 
[odocus Sasboutius,clariffimus vtriufq;iuris Do&or, Cancellarie Gelrice Prxfesjà Carolo V.conftitutus,& 
àmul Poéta clegantifsimus,cium ad extremum iam vitx appropinquaret , hoc fibi ipfc Epitaphium confzri- 
pfit, quod hodiequein eiustum ulo,apud Arnemium primario in templo confpicuum, huc, propter elegan. 
dam & pictatem,adfcribere vifum eft. | 
Siffe gradum:quod es,ipfe fui, fortaftà eris cv a Deinde C pacati Prafesius Ce[are Gueldrig 
Quod fum,cadauer putridum. Dixiyitibente Carolo. 
Olim lodocus eram Sasbout:me mifit in auras Quid titulitquid opestquid nunt prudentia prodeft 
Delft,clarapar s Batauie. Mors (umma mifcet inferi, 
Ver denis patrie cau[as decidimus annis. Sola maet virtus bomini poft funera, folam. 
Pars Confili baud ingloria. | Dui viuis,banc ama. | 
Eadem etiatn ciuitas inter ceteros eruditione priftántes viros habuit Cornelium Mufium, virginei fodalitij ad $, Ágatham Re&orem,virum 
ara morum probitate, Theologum infi gnem,Doétam'elegantifsimum,& verum;Dei,infoclici hoc noftro zuc,thartyrem. 
20