Die digitale Landesbibliothek Oberösterreich

ASTRONOMICVM 
CAESAREVM 
Crifis quid. 
ftum putauerit hoc nobis aliquis, nec immerito, fatemur enim, no^ 
ftrumnamq? confilium fecuti, certius dc praefentius mederi laboranti 
bus poterut, Quanta enim vis fit dierum iudicialium,quos Criticos 
vocant, nemo do&oru ignorat. Quanta etiam neceflitas obfer uada: 
Crifis medico incumbat, tu alii, tfi Ptolemaeus,natura: fcietiflimus au 
ftor <?o Centiloquii fui didtione hortatur, hiis verbis. Super ecgro* 
tis criticos dies inlpice,ac L ung peragrationem in angulis figure \6 
anguloru, Vbi enim eos angulos bene affectos inueneris,bene erit la 
f ueti,cotramaIe,fi affliftos inueneris.Hacftenus Ptolemseus cui 9 ver 
a, quonia no nihil obfcuritatis in fe habet,aftronomiaeqjtiroibus no 
vfq? adeo obuia funt,euidetiora planioraq? redda, Sciedfiergo primo 
quid vocabulum CRISIS fignificet,Kfio-ic graxe,latineiudicium, 
velox dc vehemens in morbo motus eft, ad falutem vel ad parnitiem* 
Vehemens iddrco,quialeuis ab accidentibus contingit» Morbi enim 
tunc & nature pugna excitatur acerrima,nec vllum aliud morbi tem* 
pus Critico grauiusexiftit* Crifis autem perfecta nulla efle poteft, 
in qua non fit fenfibilis materiei delinquentis expulfio,ex quo confiat 
in morbis fine materia contingentibus nullam fieti criiim. Dierum 
ad morbos diiudicandos pertinentium quadruplex differentia eft.Cri 
ticienimfunt dc Indicatiui, Intercidentes & Vacui, ^Criticus dies 
Criticus dc de* q U j & Decretorius vel Radicalis vel Iudicatorius appellatur, eft tem 
cretoriuside, p US illud,quo natura coniurgit ad humorum peccantium fiue expul 
Indicariuus» fionemfiue permutationem» fTndicatiuus vel Indiciarius dies eft, 
quifignum dat futurae crifis,quo die 8c hora, qualifq? fieri debeat, ap* 
paretenim in eo omnino indicium aliquod futuri iudicii, per quod 
.. r certi fumus de lalubritate vel periculolequentiscrifis, ^Intercide 
Intercidens fi** tes ,-jj es jjjj q U j£ interpolares feu prouocatorii dicuntur, in qui 
ueinterpolians ^ us humor nociuus naturam prouocat ad pugnam. Ideo interciden 
tes di<fti,quia inter criticos 8c indicatiuos cadant. Crifis in eiifdem 
euenit nonnunq,fedper accidens tantum,vt,ratione virtutisvel me 
dirina:, vel alterius cuiulpiam lymptomatis. fVacuus dies lcu Me 
dicinalis dicitur,inquonatura prorfusquiefeit, neqp quidquam difli* 
diiinter morbum & virtutem naturalem concitatur, adeo, vt per die 
vacuum tuto curationem,moliri liceat, Priufq vero praxim iplam cri 
fis aggrediamur, alia videntur praemiflu neceffaria. Primo, nullum 
non lignum peculiarem quandam natura: partem, quantum ad qua* 
litates attinetquatuor, libi vcndicare. Aries,Leo & Sagittarius,quia 
calidi & ficei flauam bilem tucntur.Taurus, virgo 8c Capricornus, 
quia frigidi 8c Sicci, nigra: bili refpondent. Gemini Libra dc aquarius 
calidi 8c humidi Sanguinem imitantur. Cancer Scorpius 8c pilees fri 
gidi humidiq» pituitae aflimilantur. Proximum eft icitu, Signo cuili* 
bet planetam dominari, vnde domini nomen retulit, vt arieti dc Scor s 
pioni Mars,Tauro&librac Venus, Geminisdc Virgini Mercurius, 
Sagittario &pifcibus Iupiter, Capricorno & Aquario Saturnus,Ca 
cro Luna,Leoni Sol, domini fiint. Signorum praeterea quodlibet ho 
minis partem libi peculiarem arrogat,quod idem faciunt domus coa 
Ii, id quod fequens figura innuit. 
Vacuus quf 
mcdicinalisdi 
dtur. 
V refpicit Caput 
V refpicit Collum 
3E refpicit Man 9 & brachia 
es refpicit Pedtus 
fl refpicit Cor 
trj) refpicit Inteftina 
t2s refpicit Renes 
m refpicit Pudibunda 
X* refpicit Femora 
yp refpicit Genua 
a»: refpicit Suras 
X refpicit Pedes 
Prima domus Caput 
Secunda domus Collum 
Tertia domus Ma.debr; 
Quarta domus Pedtus 
Quinta domus Cor 
Sexta domus Inteftina 
Septima domus Renes 
Odtaua domus Pudibftda 
Nona domus Femora 
Decima domus Genua 
Vndecima domus Suras 
Duodecima domus Pedes 
Hoc loco notandum obiter, partem illam corporis non efle ferro 
violandam,quouis modo, quoties Luna fignum partis illius peram 
bulate Ptolemaeo tefte* Membrorum diuifiones per Signa obferuen* 
tur ftudiofe, quocunqs enim in loco figurae fignum fuerit, nihilomi* 
nus tamen proprietatem genuinam partisfignificandat, obtinet. Si* 
mile quiddam dc cum planetis fieri folet, horum etenim finguli quoq* 
naturas feu temperamenta fecundum qualitates quatuor exprimut* 
Saturnus fignificator dc autor Melancholiae 
Iupiter fignificator dc autor Sanguinis 
Mars fignificator dc autor Bilis 
Sol fignificator dc autor Bilis 
Venus fignificator dc autor Phlegmatis 
Mercurius fignificator dc autor Spiritus 8c fanguinis 
Luna fignificator dc autor Pituitae 
Planetarum quilibet lingulare qfloddam Signumpoflidet, in quo 
conflitutus, exaltari, dc in eius oppofito cadere dicitur. Ve 
Saturnus exaltatur in Libra cadit in Ariete » 
Iupiter exaltatur in Cancro cadit in Capricorno 
Mars exaltatur in Capricorno cadit in Cancro 
Sol exaltatur in Ariete cadit in Libra 
Venus «al» in X, ca,in fit, ?exal in fit,cadit inX*2> ex;in Vca.in xc t 
Ad ha:c duodecim figna trifariam dici folent, Mobilia fcz fixa dc 
Communia. Luna etenim in morbi alicuiusprindpiomobiliu figno 
rum aliquod tenente, contingit morbum illum cito terminari,& con* 
tra, fi in ligno fixo eft Luna morbi ortu,produci eundem fere videm 9 , 
ficut inCommuni Lunacum fit initio affe&us, plerumqj mutari, in 
aliumqs tranfire eundem. 
/ Aries 
Taurus 
/Gemini 
/ Aiics f i aurus f wrcmiii 
SgnaMoHUai S ,g„af.aa( s L “ pi , Si g.C5- 
\Capria VAquari. \ Pilees 
v Scorpi 9 
, VAquari, 
'ittari* 
CCS 
Neq? vero minusplanetarum finguli fingula humani corporis me* 
bra, morbof^ diuerfos innuere folent, 
b Saturnus veficam,lienem 8c aurem dextram intuetur,affedtus ve 
ro Cancrum, Podagram, Elephanciafim, dc melancholicos huiufino* 
di omnes, 
Iupiter habet morbos omnes qui exfanguine abundariore adu 
ftioreqj proueniunt, 
Mars fel, pudenda, Teftes, aurem finiftram dc epar,Febres acu 
tas, Erylipelata, Morpheam, Apoftcmata interna pra:calida,fignifi« 
eat, 
O Sol poffidet cerebrum, vifum,neruos,Cor, Latus dextrum,Hy 
pocondria dextra, omnem calidum affe&um, quales funt febres arde 
tes 8c tertianarum lpecies* 
$ Venus Renes dc nudbam obferuat, morbo% pudendorum quof 
cunq; dc maxime a frigore caufatos indicat, 
? Mercurius Pulmones refpicit dc linguam, animi affeftus quofli* 
bet, Phantafmata, Somnia,mentis alienationes,^: huiufinodi, 
D LVNA Matricem & muliebria colit, Menftrua, Catharros, 
Morbo% frigidos dc humidos, vt Apoplexiam,Paralifim,Conuulfio 
num lpecies, Epilepfiam dcc indicar, 
^[Notandum eft infuperplanetam fub radiis vocari donec inter 
dc jz graduma solereperitur, a )z vero gradu Soli propinquan 
tem combuftum iam dici, debiliflimi^ effecftus efle, tantoqj imbecillio 
rem, quanto proximior Soli fiat, imo impeditum vocabulo noninufi* 
tato apud Aftrologos vocari. Item retrogradum planetam ab omni 
virtute deftitutum efle fcias. Luna cum fuerit in via, vt dicitur, La^ 
<ftea vel combufta, quod eft a )9 gra du v% m, tum eadem 
Virtutis prope deieftte videtur, 
f Errantium quiuisfummavtiturpoteftate fi domos vel jo vel f j 
vel 7 vel ? tenuerit, liber faltem ab iniquiori aliorum contuitu vel 
commertio, vtdiftum eft, lidem veroimbecillidicuntur,quando j 2. 
6 aut 8 domumoccupant. , 
Item dominus jx, <s dc $ domus,quocunq? in loco figurae conii 
flat, nihilo fccius damnum importat omnibus quibufcungj tandem 
afpeetu fuo participat. 
SEQVITVR FIGVRA QVAE 
OCVLIS EXPONIT DO# 
MVS MEDICATVRO 
confiderandas. 
Combuftipla» 
neta: quando 
dicuntur, 
Retrogradi,